Oekraïne wil handel met Europa versterken

Hoewel de regering in Oekraïne bekend staat als pro-Russisch, zal het land hoogstwaarschijnlijk aan het einde van dit jaar een vrijhandelsovereenkomst tekenen met de Europese Unie. En dat is niet in het belang van Rusland.

Ondertekening van het akkoord zou de grootste stap in de richting van integratie met West-Europa zijn sinds het land in 2008 toetrad tot de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

Oekraïne is met 45 miljoen inwoners een belangrijke markt in de regio. Het is de op één na grootste economie van alle voormalige Sovjetrepublieken. Alleen Rusland streeft Oekraïne in dat opzicht voorbij.

Op de korte termijn zou een EFTA (Europees Vrijhandelsakkoord) zowel economische als politieke uitdagingen met zich meebrengen voor Oekraïne. De belangrijkste handelspartners van het land zijn nu nog steeds de voormalige Sovjetrepublieken.

De stap in de richting van een vrijhandelsakkoord met Europa is gezet door president Viktor Janoekovitsj, die bekend staat als de door Rusland gesteunde vijand van de Oranjerevolutie in 2004. Tijdens de presidentsverkiezingen in datzelfde jaar behaalde hij aanvankelijk een overwinning, maar volksonrust leidde tot nieuwe verkiezingen die uiteindelijk gewonnen werden door de liberale en pro-Westerse kandidaat Viktor Joesjtsjenko.

IMF

Tijdens het chaotische presidentschap van Joesjtsjenko, dat duurde van 2005 tot 2010, kwam er weinig terecht van integratie met het Westen. Janoekovitsj, die Joesjtsjenko in 2010 opvolgde, wist Oekraïne dichter bij de EU te brengen zonder de woede van Rusland over zich af te roepen.

Tot nu toe is het beleid van Oekraïne het Westen welgevalliger dan Rusland, daarbij in ogenschouw genomen dat de verwachtingen laag waren. Uit een bericht dat recent uitlekte via Wikileaks, blijkt dat zelfs de Amerikaanse ambassade de president van Oekraïne nu een andere man vindt dan in 2004.

Janoekovitsj heeft hervatting van de kredietverlening door Internationaal Monetair Fonds (IMF) verzekerd, nadat een lening van 15 miljard dollar in 2009 werd opgeschort omdat de voormalige president Joesjtsjenko niet in staat bleek aan de eisen van het IMF te voldoen.

Oekraïne kreeg het zwaar te verduren tijdens de wereldwijde financiële crisis en belandde in 2008 op de rand van bankroet.

Janoekovitsj nam het bestuur over onder slechte economische omstandigheden. Vooral als gevolg van hoge metaalprijzen, groeide het bruto binnenlands product in 2010 met 4,5 procent. De investeringen zullen naar verwachting aanzienlijk groeien tegen 2012, als Oekraine en Polen samen gastland zijn van het EK-voetbal.

Gasprijs

Oekraïne toont zich ook gewillig ten opzichte van de EU en het IMF door stappen te zetten om vergunningverstrekkingen gemakkelijker te maken, de pensioenen te bevriezen, de gasprijzen voor huishoudens te verhogen en hervormingen door te voeren bij de overheid. In de praktijk blijken er echter grote problemen met de implementatie van de plannen te zijn.

“Dat komt vooral door de corruptie. De overheid doet niet altijd wat zij beweert te doen”, zegt Ildar Gazizullin, economisch analist van het International Centre for Policy Studies in Kiev, een onafhankelijke denktank.

Terwijl buitenlandse investeerders tevreden zijn over de recente politieke en macro-economische stabiliteit in het land, “is corruptie zo sterk aanwezig dat buitenlandse investeerders er rekening mee moeten houden dat ze bestolen worden”, zegt een hoge Europese diplomaat die niet met naam genoemd wil worden.

Minder tevreden is de gemiddelde Oekraïense burger, die te lijden heeft onder de door het IMF voorgeschreven hervormingen. Ook Rusland kijkt met argusogen naar het Oekraïense beleid. Dat land wil voorkomen dat Oekraïne het EFTA ondertekent en het in plaats daarvan verleiden tot een douane-unie met de landen van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (CIS).

Belastingwet

Uit opiniepeilingen blijkt dat Oekraïners steeds pessimistischer worden over hun economische vooruitzichten. De ontevredenheid over de overheidsmaatregelen groeit, met name als het gaat om de hogere prijzen van huishoudbenodigdheden en de nieuwe belastingwet.

De nieuwe belastingwet zal naar verwachting goed uitpakken voor grote bedrijven, terwijl kleine en middelgrote bedrijven er nadeel van ondervinden. De kleine en middelgrote bedrijven, die goed zijn voor 40 procent van het bruto binnenlands product, ontduiken vaak belastingen en de overheid wil dat nu aanpakken.

Rusland probeert Oekraïne intussen ertoe te bewegen mee te doen aan een douane-unie, door een jaarlijkse korting van ruim 6 miljard euro op aardgas te beloven. Grote bedrijven, met name in de energieverslindende staalindustrie, zouden blij zijn met zo’n douane-unie, omdat ze behoefte hebben aan goedkoop gas. “Deze bedrijven wijzen erop dat zij de drijvende kracht zijn achter economische groei op korte termijn”, zegt Gazizullin.

Europese markt

Als Oekraïne kiest voor het vrijhandelsakkoord met Europa en niet voor de douane-unie - wat steeds waarschijnlijker lijkt - zal het te maken krijgen met hogere belastingen op Russische import en exportbeperkingen naar van de voormalige Sovjetrepublieken. In die landen is nog steeds veel vraag naar producten uit Oekraïne.

Maar EFTA opent ook de grote Europese markt voor Oekraïne en zal wellicht investeerders aantrekken in sectoren die op modernisering wachten. EFTA kan ook helpen de door de overheid beschermde sectoren en monopolies open te breken. Daar ligt een grote uitdaging voor Janoekovitsj, die financiële steun krijgt van grote bedrijven uit de chemische en staalindustrie. Deze sectoren opereren met grote winstmarges en zijn bang voor concurrentie van kwaliteitsgoederen uit de EU.

Hun invloed is groot: zes van de zestien huidige kabinetsleden zouden multimiljonairs zijn die hun rijkdom handhaven door hun bedrijven op naam van familieleden te registreren. Buitenlandse investeerders worden meestal aangemoedigd om zich te richten op sectoren die van minder belang zijn voor de oligarchen en de staat, zoals landbouw - waar ook nog een substantieel potentieel ligt.

Maar zelfs op dit terrein kreeg de Oekraïense regering recent kritiek, omdat zij een bedrijf dat deels eigendom is van de staat en dat in bezit is van het overgrote deel van de graanexportquotums, met voorkeur behandelt. Buitenlandse investeerders tonen daardoor beperkte interesse in de sector.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.