Oezbeekse gasbel wil onafhankelijkheid

‘Vrij Karakalpakstan’ wil de kaart van Centraal-Azië nog ingewikkelder maken. De beweging, die voorlopig vooral via het internet van zich laat horen, eist een referendum over de onafhankelijkheid van Karakalpakstan, een dunbevolkte autonome regio die een derde van de oppervlakte van Oezbekistan beslaat. In de ondergrond gaat 2000 miljard kubieke meter aardgas schuil.
Ooit had Karakalpakstan binnen de Sovjet-Unie een vergelijkbaar statuut als Kirgizië. Maar nu is Kirgizië net als het naburige Kazachstan een onafhankelijke staat, terwijl Karakalpakstan niet meer dan een regio binnen Oezbekistan is. Er leven maar 1,2 miljoen mensen in een gebied dat ruim vijf keer groter is dan België. Wat taal en gebruiken aangaat, zijn de zowat 400.000 etnische Karakalpaki’s die in de streek leven meer verwant met de bevolking van Kazachstan en Kirgizië dan met de rest van de 27 miljoen Oezbeken. Er leven ook nog eens enkele honderdduizenden Karakalpaki’s in de rest van het land. In Karkalpakistan wonen dan weer ook etnische Oezbeken, Kazachen en Turkmenen. 
Vrij Karakalpakstan opereert vermoedelijk van buiten Oezbekistan. De groep zegt dat de Oezbeekse regering in Tashkent te weinig onderneemt tegen de werkloosheid en de milieuproblemen in Karakalpakstan. De rivieren, moerassen en meren in de streek zijn grotendeels drooggevallen en grote gebieden zijn verzilt, een gevolg van de overmatige irrigatie van katoenvelden rond het Aralmeer op de grens tussen Karakalpastan en Kazachstan. Een groot deel van het meer viel daardoor droog, en de wind joeg de zoute sedimenten door de omgeving.
Karakalpakstan kende een eerste onafhankelijkheidsbeweging in de jaren 80, geleid door de econoom Marat Aralbaev. “Jammer genoeg werden de ecologische problemen die het Aralmeer stelde toen belangrijker, en geleidelijk werd het idee van onafhankelijkheid verlaten”, zegt Salijan Abdurakhmanov, een mensenrechtenactivist in de hoofdstad van de regio, Nukus.

Succes bij jongeren


De onvrede over de economische problemen waarmee Karakalpakstan blijft worstelen als gevolg van de ecologische catastrofe, kan de nieuwe afscheidingsbeweging wind in de zeilen geven. “Een meerderheid van de jongeren kan voor de oproep gewonnen worden”, denkt Salijan Abdurahmanov, een mensenrechtenactivist uit Karkalpakstan.
In eerste instantie lijken vooral jonge emigranten warm te lopen. “De kinderen die in de jaren 80 werden geboren, zijn nu bijna 30. Ze zijn weggetrokken of hebben veel gereisd, en begrijpen de situatie in hun land”, zegt Abdurahmanov. “Velen zijn in Rusland of in Kazachstan gaan werken, en ze hebben gezien hoe de economie er daar op vooruitgaat. Ze geloven dat het aan de regering in Tashkent ligt dat Karakalpakstan achterop hinkt.”
Maar er zijn ook mensen in Karakalpakstan die niet voor afscheiding zijn. “Free Karkalpakstan werd opgericht om ons te verdelen”, zegt Kubay Artykov, een boer uit de buurt van Nukus.
En vooral: in het Oezbeekse parlement zetelt niemand die een referendum genegen is. “Het huidige regime zal nooit toelaten dat Karakalpakstan zijn eigen weg gaat”, zegt de analist Kasym Jaynakov in de Kirgizische hoofdstad Bishkek. “De Oezbeekse president Islam Karimov is er meer dan ooit op gebrand de eenheid van Oezbekistan te vrijwaren.” Volgens recente berichten gaan er in de ondergrond van Karakalpakstan 2.000 miljard kubieke meter aardgas schuil en grote voorraden aardolie.
Free Karakalpastan is heel zwak, denkt Tashbolot Joldoshev, een analist in Tashkent. “Ze weten niet hoe ze hun doelstellingen kunnen waarmaken. Maar ze kunnen wel de stabiliteit in Oezbekistan in gevaar brengen.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.