Olie is levensverzekering van Latijns-Amerikaanse Hitler - analyse

Venezuela levert al 90 jaar olie aan de VS. Tegenwoordig gaan er per dag ongeveer 1,5 miljoen vaten Venezolaanse olie naar de VS, ongeveer 15 procent van de totale Amerikaanse brandstofimport. Als Venezuela, dat in het totaal 2,6 tot 3,2 miljoen vaten olie produceert en daarmee de vijfde exporteur ter wereld is, alle olieleveringen stopzet, zou de olieprijs volgens sommige schattingen kunnen stijgen van de huidige 60 dollar tot 110 dollar per vat.

In Latijns-Amerika is Hugo Chávez al jaren de grootste zorg van de Amerikaanse regering. Washington ergert zich aan de goede relaties die de Venezolaanse regering met Cuba onderhoudt en aan de diplomatieke en economische initiatieven van Chávez om een Zuid-Amerikaanse tegenpool te vormen tegen de dominantie van de VS op het continent. Ook de enge samenwerking tussen Venezuela en Iran - twee grote olieproducenten - is een doorn in het oog van de Amerikaanse beleidsmakers. Woensdag zetten Teheran en Caracas een gemeenschappelijk ontwikkelingsfonds van 170 miljoen euro op. De VS beschuldigen Venezuela er ook van toenadering te zoeken tot Noord-Korea, nog een land dat in de ogen van Washington deel uitmaakt van de ‘As van het Kwaad’.

Het conflict tussen Washington en Caracas begon te escaleren in 2004, toen Chávez een overweldigende meerderheid behaalde in een referendum waarmee de Venezolaanse oppositie had gehoopt de president ten val te brengen. Door de stijging van de olieprijzen kreeg Chávez ook almaar meer middelen om zijn anti-imperialistische kruistocht in Latijns-Amerika te financieren.

Amerikaanse regeringskringen schilderen Chávez af als de baarlijke duivel. De Venezolaanse leider is een negatieve kracht in de regio, oordeelde buitenlandminister Rice begin vorig jaar al. Defensieminister Donald Rumsfeld vergeleek Chávez zelfs al eens met Hitler.

Donderdag noemde Rice noemde de Venezolaanse betrekkingen met Cuba bijzonder gevaarlijk” voor de regio. Ze beschuldigde Chávez ervan de buurlanden van Venezuela “weg te lokken van de democratie”.

De Venezolaanse regering reageerde vrijdag met de eis dat de VS onmiddellijk elke “inmenging” in Venezolaanse aangelegenheden zouden stoppen. Venezuela zit onder meer verveeld met de Amerikaanse pogingen om Venezolaanse wapenaankopen in Spanje en Brazilië te torpederen. De Venezolaanse regering heeft al laten weten dat ze de fregatten en vliegtuigen die ze wil hebben desnoods in Rusland of China zal gaan halen.

Het is niet duidelijk of de Venezolaanse dreiging om de oliekraan dicht te draaien, ernstig moet worden genomen. Venezuela kan de exportinkomsten moeilijk missen, al zei Chávez wel dat er andere klanten zijn die meer olie willen afnemen.

Vorige week dreigde Chávez er al mee de acht Venezolaanse raffinaderijen in de VS te sluiten. De acht installaties van CITGO, een dochteronderneming van het staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela (PDVSA), verwerken meer dan een miljoen vaten olie per dag en bevoorraden 14.000 benzinestations in het zuiden en het oosten van de VS. De voormalige voorzitter van CITGO, Luis Giusti, merkt wel op dat de Amerikaanse regering de raffinaderijen wettelijk kan dwingen te blijven draaien. Bovendien kunnen weinig andere raffinaderijen de zware Venezolaanse olie aan.

Er zijn aanwijzingen dat Venezuela niet tot het uiterste zal willen gaan. Vorige week dinsdag had de Venezolaanse ambassadeur in de VS, Bernardo Álvarez, een onderhoud met de Amerikaanse adjunct-minister voor Buitenlandse Zaken Thomas Shannon. “We zijn het niet eens over sommige onderwerpen, maar tegelijk werken we al lang samen op terreinen als energie, handel en de strijd tegen drugshandel”, vatte de Amerikaanse ambassadeur in Venezuela, William Brownfield, het resultaat van die ontmoeting samen.

Maar er komen wel wekelijks nieuwe wrijvingspunten bij tussen de VS en Venezuela. De Amerikaanse ambassadeur bij de VN, John Bolton, tekende vorige week woensdag publiek verzet aan tegen de aanspraak die Venezuela maakt op een niet-permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad. In de Algemene Vergadering van de VN stemde Venezuela de voorbije maanden tegen bijna alle resoluties die de VS wel wilden goedkeuren.

De kans dat de VS militair tussenbeide komen in Venezuela is klein, denkt de gepensioneerde generaal Alberto Müller, die vorige week benoemd werd als veiligheidschef van president Chávez. De VS hebben al 27 keer geïntervenieerd in Latijns-Amerika en de Cariben, “maar gelet op het gebrek aan steun voor president Bush in de wereld en in de VS en op de moeilijke situatie waarin het Amerikaanse leger zich bevindt, is de waarschijnlijkheid nu erg klein”, zegt Müller. “Ze vinden zelfs niet genoeg vervangers om naar Irak te sturen.” Chávez zelf verklaarde onlangs dat “de beste manier om conflicten te vermijden is erop voorbereid te zijn.” (PD)