Olmert stelt Israëli's voor het blok

“Als de oplossing met twee onafhankelijk staten ooit mislukt en we in een Zuid-Afrikaans scenario terechtkomen met een strijd voor gelijke rechten, dan is het gedaan met Israël”, zei Olmert in Haaretz, kort nadat hij terugkwam van de onderhandelingstafel in het Amerikaanse Annapolis. Olmert en de Palestijnse president Mahmoud Abbas kwamen er overeen tegen het einde van 2008 een vredesakkoord te zoeken.

Olmert verwees daarmee naar wat in Israël de “demografische bedreiging” wordt genoemd. Als er geen twee aparte staten komen, worden de joden een minderheid in het gebied tussen de Middellandse Zee en de Jordaanrivier, omdat de Arabische bevolking veel sneller aangroeit. In dat geval zal Israël zich steeds moeilijker kunnen verdedigen tegen beschuldigingen dat niet alle inwoners van het gebied dezelfde democratische rechten hebben.

Met de uitspraak wil de Israëlische premier de publieke opinie voorbereiden op toegevingen aan de Palestijnen. In Annapolis werd afgesproken dat er vanaf december wordt gepraat over de kernproblemen van het conflict: de grenzen van de Palestijnse staat, de status van Jeruzalem en de toekomst van de Palestijnse vluchtelingen en de Israëlische kolonies op de Westelijke Jordaanoever.

Tegelijk zwakte Olmert de belofte af om tegen 2008 tot een vredesakkoord te komen. “We zullen ons best doen snel te onderhandelen om tegen het einde van 2008 af te ronden, maar er is geen verbintenis om binnen een vast tijdsbestek tot een resultaat te komen,” zei hij zondag.

De Israëlische leider staat voor een lastige evenwichtsoefening. Als hij te snel vooruitgaat, dreigen de rechtse partijen de regeringscoalitie te verlaten en stevent het land af op vervroegde verkiezingen. Olmert is niet erg populair in Israël, omdat het publiek nog altijd vindt dat hij de militaire campagne vorig jaar in Libanon heeft verknoeid. Volgens sommigen is het net die zwakke positie die Olmert ertoe aanzet een akkoord te zoeken met Abbas, in de hoop het resultaat te kunnen verzilveren bij volgende verkiezingen.

Hetzelfde geldt voor de Palestijnse president Mahmoud Abbas, die de controle over de Gazastrook heeft verloren aan Hamas. Abbas werd tijdens de onderhandelingen nog eens herinnerd aan zijn moeilijke positie toen Palestijnse veiligheidstroepen een man doodschoten bij een protest van radicale moslims in de stad Hebron op de Westelijke Jordaanoever. Veel Israëli’s vragen zich af of hij een vredesakkoord ooit zal kunnen doen naleven.

De Amerikaanse president Bush tenslotte heeft beloofd “zich actief te engageren in het vredesproces”, maar heeft een geloofwaardigheidsprobleem. In de voorbije zeven jaar leek Bush nooit echt geïnteresseerd om de onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen opnieuw op de rails te zetten. Velen vragen zich af of hij wel genoeg politiek kapitaal heeft opgebouwd om in twaalf maanden een akkoord uit de brand te slepen.