Ondervraging CIA-baas roept vragen over 'parallelle inlichtingendiensten' op - analyse

Kort na de aanslagen van 11 september 2001 richtte onderminister van Defensie Douglas Feith twee nieuwe organen op: het Bureau voor Speciale Plannen (OSP) en de Evaluatiegroep voor de Strijd tegen de Terreur (CTEG). Beide groepen kregen de opdracht om een tweede lezing te doen van de inlichtingen die de CIA had binnengekregen. Ze moesten daarbij vooral letten op banden tussen Al-Qaeda en regeringen in het Midden-Oosten en de Arabische wereld, bijvoorbeeld die in Irak. De OSP, die onder leiding stond van Abram Shulsky, kreeg de analyses van de officiële inlichtingendiensten in handen. Dat gebeurde volgens goed ingelichte bronnen via Michael Malouf, die een operatie genaamd ‘bat cave’ opzette om CIA-informatie die bezwarend was voor Saddam Hoessein, door te spelen naar het Pentagon en naar het kabinet van vice-president Dick Cheney. Een erg eenzijdige stroom van informatie, zo blijkt nu.

De OSP, die slechts uit twee vaste personeelsleden bestond, aangevuld met tientallen consultants, stelde op basis van flarden CIA-materiaal een eigen rapport op over de banden tussen het regime in Irak en Al-Qaeda en lekte die druppelsgewijs naar de pers. Toen het rapport integraal werd uitgegeven, deden voormalige CIA-medewerkers het af als amateuristisch en tendentieus knoeiwerk. De conclusie van een ‘operationele band’ tussen het terreurnetwerk en de Irakese regering was ongegrond, zo luidde het. Dit is bedoeld om zand in de ogen te strooien van mensen die niet lang genoeg naar school zijn geweest, luidde het vernietigende commentaar van Greg Thielmann, voormalig intelligence-expert op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Maar vorige maand nog, verwees Cheney nog naar het rapport als de beste bron van informatie over wat er in Irak aan de hand was.

Het was dat rapport dat de basis vormde van de briefing die onderminister van Defensie Feith aan de Nationale Veiligheidsraad en aan het kabinet-Cheney gaf in augustus 2002. De ‘Feith-factor’ woog sterk door op de uiteindelijke beslissing om ten oorlog te trekken.

Tijdens een ondervraging in een senaatscommissie dinsdag zei CIA-baas George Tenet dat hij geen weet had van de briefing van Feith op het Witte Huis. Heeft u ooit met de minister van Defensie of enig ander lid van de regering besproken dat (onderminister van Defensie) Feith buiten de normale inlichtingenkanalen om werkte? vroeg de Democratische senator Carl Levin Tenet dinsdag tijdens het kruisverhoor. I did not. I did not, luidde het antwoord.

Waarom niet, is de vraag die in Washington blijft nazinderen. Verschillende media, waaronder het tijdschrift ‘The New Yorker’ en de persagentschappen Knight-Ridder en IPS, brachten in juli immers al verslag uit over wat in de wandelgangen nu al de ‘Feith-fector’ heet. De invloed van het amateuristische onderzoek van het Pentagon wordt nu erkend door de Democraten en door sommige Republikeinen in de Irak-commissies van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Vorige week riep het Democratische commissielid in het Huis van Afgevaardigden, Jane Harmon, op tot een apart onderzoek naar OSP en CTEG. Maar het is de president die het bevel daarvoor moet geven.