Onderwijssysteem in Argentinië 'staat op instorten'

Een paar duizend onderwijzers uit het hele land deden vrijdag mee aan de staking die was uitgeroepen door de Confederatie van Werknemers in het Onderwijs (CTERA). De demonstranten willen dat de overheid het onderwijsbudget de komende drie jaar verhoogt van 4 naar 6 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

De staking van de onderwijzers viel vrijwel samen met een demonstratie van middelbare scholieren in de hoofdstad. Zij vinden de schoolgebouwen waarin zij les krijgen krakkemikkig en onhygiënisch. Hun protest kreeg onverwacht een steun in de rug, toen een rechtbank besloot een openbare school in de stad te sluiten. Uit een inspectie van de brandweer bleek dat het gebouw op instorten stond. De inspecteurs constateerden een hoog risico op elektrocutie, de complete afwezigheid van brandblussers en een totaal gebrek aan hygiëne.

De onderwijzers wijten de slechte onderwijsomstandigheden aan de Federale Onderwijswet die in 1993 werd aangenomen. Die wet heeft ervoor gezorgd dat de openbare scholen niet meer onder de federale, maar onder de provinciale overheid vallen. Daardoor ontstonden grote regionale verschillen in kwaliteit en inhoud van het onderwijs en in de salarissen van leraren. Leerlingen krijgen in elke provincie een ander curriculum voorgeschoteld. Op basisscholen in de provincie Chaco, in het noorden van Argentinië, is het maandsalaris van een onderwijzer 340 pesos (94 euro) per maand. In Santa Cruz, in het zuiden, bedraagt een maandsalaris 880 pesos (243 euro).

In sommige provincies hebben scholen met honderden leerlingen maar één of twee toiletten. Andere scholen hebben buiten de lokalen geen banken voor leerlingen en vaak is er geen conciërge. Verder is er gebrek aan onderwijsondersteunend personeel, computerapparatuur en boeken. Het onderwijs is inmiddels zover gedegradeerd, dat het systeem op instorten staat, zegt algemeen secretaris Hugo Yasky van CTERA.

De gevolgen van de economische en sociale achteruitgang in Argentinië in de jaren negentig, werkten ook door in de klaslokalen. Duizenden kinderen kwamen ondervoed naar school en sommigen vielen tijdens de lessen flauw. Een aantal scholen begon daarom met het verstrekken van snacks en lunches aan leerlingen. Door de economische crisis die eind 2001 inzette, belandde de helft van de 37 miljoen Argentijnen onder de armoedegrens. Sinds 2003 is er weer sprake van voorzichtig economisch herstel.

Onder de huidige onderwijswet draagt het ministerie van Onderwijs geen verantwoordelijkheid voor de scholen. Het kan ook niet interveniëren in regelmatig terugkerende geschillen over vertraagde betaling van lerarensalarissen. Soms missen leerlingen maandenlang hun lessen wegens stakingen.

De CTERA wil dat de federale overheid de coördinerende rol van voor 1993 weer overneemt, dat de salarissen worden rechtgetrokken en dat er meer geld naar het onderwijs gaat. De regering van de linkse president Néstor Kirchner, die in mei 2003 aan de macht kwam, erkent dat een verhoging van het onderwijsbudget naar 6 procent van het bbp noodzakelijk is. Zij wil die verhoging echter meer geleidelijk doorvoeren, waarbij het einddoel van 6 procent pas in 2010 wordt bereikt. (JS)