Onderzoekers ontwikkelen groener vuurwerk

Traditioneel vuurwerk ontleent zijn spectaculaire effecten aan kaliumperchloraat (kaliumzout van perchloorzuur), een krachtige oxidator die het vuurwerk de nodige zuurstof geeft om tot ontbranding komen. Voor de kleuren worden ook zware materialen toegevoegd.
Maar het spektakel vervuilt ook. “Wat naar boven gaat, komt weer beneden”, zegt Bethany Halford, adjunct-hoofdredacteur van Chemical & Engineering News, het nieuwsmagazine van de American Chemical Society (ACS). Het mengsel van onder meer perchloraat en toxische metalen “laat een rokerige geest achter van verbrandingsproducten en partikeltjes, die langzaam in de grond en het water vlakbij dringen.”
Uit studies blijkt dat het water van een meer waarboven vuurwerk is afgeschoten, vervuild kan raken. De American Chemical Society deed zo’n onderzoek in het kleine Lake Ada in de staat Oklahoma, waar elk jaar een vuurwerk wordt afgestoken naar aanleiding van de nationale feestdag op 4 juli. Na veertien dagen bleek het perchloraatniveau in het water nog altijd duizendmaal hoger te liggen dan voor het vuruwerk. Het kan tot tachtig dagen duren voor het perchloraat weer zijn oorspronkelijk peil bereikt heeft.
Perchloraat is “een potentieel gezondheidsgevaar voor de mens”, zegt Halford. Studies geven aan dat het de werking van de schildklier kan verstoren. De meeste experts benadrukken evenwel dat de vervuiling door vuurwerk relatief beperkt is.

Schietkatoen

Diverse onderzoekers, onder meer Thomas M. Klapötke van de universiteit van München en Georg Steinhauser van de Technologische Universiteit van Wenen
hebben nu nieuwe, schonere vuurwerktechnieken ontwikkeld, meldt Chemical & Engineering News. Ze vervangen perchloraat door stikstofrijke materialen zoals nitrocellulose (schietkatoen). Die hebben het voordeel een schonere verbranding op te leveren en minder rook te produceren.
Deze stikstofhoudende stoffen vragen ook minder kleurende chemicaliën en dus minder zware metalen.
‘Groene’ vuurwerken werden al uitgetest voor circussen en rockconcerten omdat de vervuiling binnen altijd groter is. Voor grote buitenvuurwerken breken de nieuwe technieken echter niet door. Door hun hogere kostprijs kunnen ze niet concurreren met het traditionele vuurwerk, dat meestal in China geproduceerd wordt met goedkope materialen en lage loonkosten.