Ontheemden steken steeds vaker de grens over

Hoeveel Colombianen precies naar het buitenland vluchten, is moeilijk te
berekenen. Wel is geweten dat het aantal mensen zonder dak boven het hoofd
in de voorbije tien jaar is toegenomen van 1,5 tot drie miljoen. In 2003
stelt CODHES een daling vast tegenover het jaar ervoor: 175000 mensen
sloegen op de vlucht tegenover 353000 in 2003. Dat komt omdat velen er de
voorkeur aan geven onder te duiken in de anonimiteit van de sloppenwijken
rond de grote steden, uit angst voor represailles of discriminatie. Maar het
kan ook zijn dat het eenzijdige staakt-het-vuren vanwege de paramilitairen
sinds december 2002 de druk van de ketel heeft genomen.

De mensen die de grens oversteken zijn afkomstig uit gebieden waar linkse
rebellen, paramilitairen en georganiseerde drugsbendes voor een sterke
cocktail van geweld zorgen, aldus de mensenrechtengroep. Een voorbeeld is
de Darién, het grensgebied tussen Venezuela en Panama. Het
Midden-Amerikaanse land werd dit jaar officieel op de vingers getikt omdat
het Colombiaanse vluchtelingen zonder pardon terugstuurde.

De 2219 kilometer lange grens tussen Colombia en Venezuela heeft dan weer te
lijden onder de besproeiing van illegale cocaplantages, 6734 hectaren alleen
al in de eerste helft van 2003. De acties kaderen in de door de VS
gefinancierde oorlog tegen drugs maar bedreigen ook de burgerbevolking. 5815
mensen staken om gezondheids- en veiligheidsredenen de grens over.

In Venezuela startte dit jaar een project van het hoge VN-commissariaat voor
de vluchtelingen (UNHCR) om een profiel op te stellen van de vluchtelingen.
Colombia en Venezuela raakten het dit jaar eens over een memorandum waarin
de vluchtelingen bepaalde rechten krijgen, maar niet het internationale
statuut dat hen als slachtoffers van een mensenrechtencrisis zou toekomen.
Dergelijke akkoorden bestaan ook met Ecuador en Panama

In Ecuador worden de vluchtelingen het best behandeld. 8000 Colombianen
vroegen er in 2003 asiel aan, dat is 36 keer meer dan in 2000. Naar
schatting 30.000 Colombianen leven in het buurland zonder erkend te zijn als
asielzoeker. De mensen slaan op de vlucht voor het geweld en de sproeiacties
in de regio Putomayo in het zuiden van Colombia.