Ontvoerders vieren hoogtij in Venezuela

Rosa M. wilde net de kaarsjes op haar verjaardagstaart uitblazen toen de telefoon ging. Haar collega Gladys belde niet om haar geluk te wensen, maar wel om geld te vragen. Op haar weg naar Caracas was Gladys in handen gevallen van ontvoerders die haar dwongen vrienden en verwanten te verwittigen om snel zoveel mogelijk geld bijeen te brengen.
De vrienden van Rosa brachten omgerekend 11.000 euro bijeen. Dat bedrag werd in een omslag in een vuilnisbak gedeponeerd die de boeven hadden aangewezen. Na korte tijd was Gladys weer vrij, zonder haar handtas maar op een paar schrammen na ongedeerd.

Minder zware straf

Sommige ontvoerders gaan nog driester te werk. Een koppel uit Caracas werd aan de deur van hun appartement onderschept en daarna de hele nacht in hun eigen auto rondgereden langs al hun vrienden. Overal moesten ze om losgeld vragen. Bij elk huis waar ze bot vingen, werden ze geslagen.
In de grote Venezolaanse steden zijn dergelijke kortstondige ontvoeringen dagelijkse kost. “Veel mensen dienen geen klacht meer in omdat ze schrik hebben voor represailles of omdat ze ontmoedigd worden doordat de politie nauwelijks aanstalten maakt om de zaken te onderzoeken”, zegt de criminoloog Luis Cedeño.
Cedeño werkt voor Paz Activa, een niet-gouvernementele organisatie die rond openbare veiligheid werkt. “De daders weten dat ze voor express-kidnappings minder zwaar gestraft worden dan voor conventionele ontvoeringen, die 20 jaar cel kunnen opleveren.”
Sommige misdadigers brengen hun slachtoffers ook naar bankautomaten, waar ze hun rekening moeten leeghalen. Ook in andere Latijns-Amerikaanse landen wordt de nieuwe criminele discipline steeds populairder. Er is geen huis met bewakers nodig waar de ontvoerden kunnen worden vastgehouden, het geld komt snel binnen en het risico is te overzien.

Ontvoering van huisdieren

Boeven verzinnen steeds nieuwe methodes. “Soms brengen slachtoffers zelf het losgeld bijeen door hun auto of motorfiets te verpanden”, zegt Fermín Mármol, een voormalige politiechef die in 1993 ook minister van Justitie was.
Tegenwoordig worden er ook steeds meer huisdieren gestolen om van de eigenaars geld af te persen. Joanna González raakte op die manier in maart haar Schnauzerteefje kwijt in een park in het zuidoosten van Caracas. De ontvoerders eisten via de telefoon 1000 euro. González bood af tot de helft van dat bedrag. Ze liet het geld achter op de afgesproken plaats, maar zag haar hond nooit terug. Hondenteefjes kunnen immers ook makkelijk worden doorverkocht aan kwekers.
Bij de diefstal van honden of auto’s komt de Venezolaanse politie helemaal niet meer in actie. Ze laat het aan de verzekeringsmaatschappijen over om ze proberen terug te vinden.

Eén ontvoering per dag

De politie heeft de handen vol met de traditionele ontvoeringen. In 1988 werden in Venezuela 25 ontvoeringen gemeld, in 1998 50, in 2008 385 en tot 8 mei van dit jaar al 166. Volgens Cedeño wordt waarschijnlijk maar een derde van de ontvoeringen aan de politie doorgegeven.
Criminologen oordelen dat Venezuela eerst en vooral een einde moet maken aan de straffeloosheid die in het land heerst. Elk jaar worden in Venezuela bijvoorbeeld 14.000 moorden begaan, maar het gerecht bestraft minder dan vijf procent van de daders. Verder zou de regering de tientallen politiediensten in het land moeten uitzuiveren en hervormen en de anti-ontvoeringseenheden bij de ordediensten reactiveren.