Ontwikkelingslanden in de ban van supermarkten

Iedereen staart zich blind op het beleidsaspect en de WHO, terwijl distributieketens met hun supermarkten voor ingrijpende veranderingen zorgen, zo beweerde Reardon dinsdag in Brussel tijdens een voordracht in het Centre for European Policy Studies (CEPS). Supermarkten in ontwikkelingslanden zijn een dynamische, flexibele en winstgevende kracht met gevolgen voor de lokale economie en de voedingsgewoonten, zei Reardon, Bovendien spreken ze tegenwoordig alle lagen van de bevolking aan, niet enkel alleen de middenklasse.

De inkoopmanager van een supermarkt bepaalt wat er in de rekken ligt en heeft een enorme impact op lokale consumptiepatronen. Volgens het rapport zijn snacks het snelst groeiende segment in het aanbod van supermarkten in ontwikkelingslanden. Fruit en groenten zijn minder populair, ze verkopen maar de helft van de andere producten.

De inkoper beslist ook waar hij zijn goederen halen en heeft daarbij de keuze tussen binnenlandse en buitenlandse leveranciers. Heel wat binnenlandse leveranciers hebben het moeilijk om de hoge veiligheids- en hygiënestandaarden te halen die een internationale distributieketen voor zijn aanbod hanteert.

De overgang van de lokale markt naar de supermarkt is voor heel wat producenten een grote uitdaging, zegt Reardon. Kleine leveranciers kunnen de extra investeringen niet aan en gaan op de fles. In Brazilië verdwenen tussen 1996 en 2000 61.000 kleine bedrijfjes, terwijl de grote leveranciers hun marktaandeel hebben kunnen vergroten.

De mensen in ontwikkelingslanden hechten weinig belang aan nationale identiteit, cultuur of traditie wanneer ze inkopen doen, zo stelt het rapport. Ze stemmen met hun voeten en snellen met hun pesos of bahts naar de supermarkt. De warenhuizen winnen er in tien jaar evenveel marktaandeel als in de laatste vijftig jaar in de Verenigde Staten.

De supermarktboom is volgens Reardon te danken aan de liberalisering van buitenlandse investeringen. De distributeurs beschikken over een duidelijk juridisch kader en hebben vrij toegang tot buitenlandse markten. Bovendien zijn de thuismarkten in Europa en de Verenigde Staten zo goed als verzadigd en wordt de infrastructuur in ontwikkelingslanden steeds beter. De rechtstreekse buitenlandse investeringen in de distributiesector stegen dan ook van 3,1 miljard dollar per jaar tussen 1984 en 1993 tot 10,6 miljard dollar per jaar tussen 1994 en 1998.