Ontwikkelingssamenwerking gespaard maar teveel vertrouwen in falende internationale instellingen

11.11.11 is het vooral grondig oneens met de rol die de regering blijft toebedelen aan instellingen zoals de Wereldhandelsorganisatie, de Wereldbank en het IMF.
De Braziliaanse president Lula zei gisteren op een top van de Zuiderse groeilanden Brazilië, India en Zuid-Afrika: “Waarom zouden wij het slachtoffer van een financiële crisis worden die door de rijke landen werd gecreëerd? Tegelijkertijd spellen ze ons de les hoe we onze landen moeten besturen.” Volgens 11.11.11 een begrijpelijke frustratie. Het zijn de internationale financiële instellingen zoals de Wereldbank en vooral het IMF die zijn opgericht om crisissen zoals de huidige te voorkomen. En ze hebben, net als bij de Aziatische crisis in 1997, grandioos gefaald.
In de realiteit heeft het fonds ontwikkelingslanden decennia lang onder druk gezet om hun economie te liberaliseren, te dereguleren en hun openbare diensten en banken te privatiseren. Allemaal vanuit de mantra dat vrijer per definitie beter is. De huidige crisis, in het hart van het wereldwijde financiële systeem, maakt duidelijk dat dit helemaal niet zo is.
De instellingen dragen een grote verantwoordelijkheid. Hun werking alleen maar ‘verder verbeteren’ is dan ook geen optie. Als je huis instort ga je voor de heropbouw toch niet te rade bij de architect die het heeft gebouwd? Vertrouwen op de Wereldhandelsorganisatie als regulator van de wereldhandel gaat helemaal voorbij aan de aard van de organisatie en aan de rol die ze in de praktijk van de voorbije 15 jaar heeft gespeeld
11.11.11 vindt dit vooral alarmerend omdat het gangbare beleid en het gebrek aan een duidelijk en bindend regelend kader veel en diepe crisissen veroorzaakt. Die kunnen op enkele dagen tijd ontwikkelingsinspanningen van vele jaren van de kaart vegen. In het zuiden kost zo’n crisis mensenlevens. Ook de crisis van vandaag zal weer hard doorgerekend worden aan de ontwikkelingslanden.
Op zo’n moment wordt de op zich belangrijke discussie over efficiënt gebruik van ontwikkelingsgeld ineens minder prioritair dan de vraag naar meer coherentie tussen verschillende beleidsterreinen. Zonder financiële stabiliteit is duurzame ontwikkeling onmogelijk. 11.11.11 wil dat onze Minister van Ontwikkelingssamenwerking hard op tafel klopt om dit gebrek aan coherent beleid binnen de regering weg te werken.
De vraag naar coherentie betekent niet dat de vraag naar kwantiteit en kwaliteit van de Belgische ontwikkelingssamenwerking onbelangrijk is geworden. De regering is er ondanks de moeilijke budgettaire situatie in geslaagd voor een verhoging van de middelen voor ontwikkelingssamenwerking te zorgen. 11.11.11 vreesde dat de Belgische Ontwikkelingssamenwerking niet ongeschonden uit de budgettaire malaise zou geraken.
Dat is, op basis van de nu beschikbare cijfers niet gebeurd. Perfect is wat voorligt niet; de regering mikt in 2009, conform het uitgestippelde groeipad, op 0,6% van het BNP voor bestedingen in ontwikkelingssamenwerking. En het uiteindelijke doel, 0,7% wordt opnieuw bevestigd. We hopen dat het wettelijk vastgelegde streefjaar 2010 niet bewust is weggelaten in de regeringsverklaring.
Ook dit keer wordt gerekend op relatief grote bedragen voor schuldkwijtschelding om het resultaat aan te dikken. Voor 11.11.11 kunnen deze onvoorspelbare bijdrages niet in rekening gebracht worden bij het uittekenen van het groeipad naar de 0,7%. Maar er is ook een substantiële verhoging van de middelen voor ontwikkelingssamenwerking voorzien. Daar zitten een aantal “eenmalige maatregelen” bij.
België kan bvb. niet elk jaar grote participaties voorzien in ontwikkelingsbanken of instellingen als de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (BIO). Uitgaven die, omdat ze het karakter van een participatie in het kapitaal van deze instellingen hebben, niet meegerekend hoeven te worden voor het berekenen van het begrotingstekort. De uitdaging wordt in 2010 dus nog groter.