Ook elders in Arabische wereld dreigt sociale onrust

“Breek mijn hart maar raak niet aan mijn brood”, luidt een oud Arabisch spreekwoord. De voormalige Tunesische president Zine El-Abidine Ben Ali kan ervan meespreken. Maar ook elders in de Arabische wereld dreigt sociale onrust door hoge voedselprijzen.

Al wekenlang protesteren Tunesiërs tegen hoge werkloosheid, corruptie en politieke vervolging.  Ook de prijzen van basisvoedsel als graan en melk, die met een kwart stegen in de eerste week van januari, zitten de bevolking dwars. “We willen brood, water, en geen Ben Ali”, riep een groep manifestanten.

Vrijdag ontvluchtte Ben Ali het land om bij zijn familie in Saoedi-Arabië te verblijven. Hij die het Noord-Afrikaanse land 23 jaar lang met harde hand heeft geleid, werd in een Amerikaanse telex die WikiLeaks vrijgaf nog omschreven als iemand die geen voeling heeft met zijn volk. Dat lijkt nu te kloppen.

Bij de broodrellen in 1984 kwamen zo’n 80 Tunesiërs om het leven. Ze brachten bijna de regering van Ben Ali’s voorganger Habib Bourguiba ten val. Gelijkaardige protesten deden zich voor in Egypte in 1977, in Marokko in 1981, en in Jordanië in 1989. Tot slot konden de islamisten na broodrellen in 1988 ei zo na de controle over het parlement in Algerije verwerven, met een decenniumlange burgeroorlog als gevolg.

Subsidies

Goedkoop voedsel voor het volk is een ongeschreven pact tussen Arabische dictators en hun onderdanen. Sinds de jaren vijftig voorzien autoritaire Arabische regimes in gesubsidieerde voedingsmiddelen als brood, melk en eieren, in ruil voor politieke rust. “Die subsidies wegen zwaar op de begroting, maar toch durven functionarissen ze niet te schrappen”, zegt econoom Abdel Fatah El-Gebali van het Al-Ahram-centrum voor Politieke en Strategische Studies. “Ze vrezen dat inflatie tot sociale oproer zal leiden.”

Overal in de Arabische wereld komen inefficiënte subsidiesystemen onder druk te staan door piekende voedsel- en brandstofprijzen op de wereldmarkt. Regeringen staan voor een dilemma: de voedselinflatie aan banden leggen en zo een groter tekort in de begroting riskeren, of de voedselprijzen laten stijgen en sociale onrust riskeren. In Tunesië werd de foute keuze gemaakt.

Ontvlambare mix

De hogere voedselprijzen zijn niet het enige probleem. Het is een ontvlambare mix van armoede, hoge werkloosheid, ongelijkheid en hoge levenskosten die de regio in een kruitvat heeft veranderd.

De Arabische Arbeidsorganisatie (ALO) berekende dat Arabische landen de hoogste werkloosheidscijfers ter wereld hebben, ofwel 14,5 procent in 2008 in vergelijking met het internationale gemiddelde 5,7 procent. Als je niet-officiële ramingen meetelt kan dat cijfer zelfs nog hoger liggen.

Nationale cijfers tonen dat 20 procent van de Egyptenaren met minder dan twee dollar per dag rondkomt, dat is de armoedegrens die de VN hebben bepaald. In Algerije leeft ongeveerd 23 procent van de bevolking onder deze grens, in Marokko is dat 14,3 procent en in Tunesië 12,8 procent.

Wanhoopsdaad

Het protest in Tunesië is geen politieke beweging maar een spontane economische revolte van burgers die de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. Het begon nadat de 26-jarige Mohammad Bouazizi zichzelf met benzine overgoot en in brand stak omdat de politie zijn koopwaar in beslag had genomen.

“Tunesiërs en Algerijnen hebben honger. De Egyptenaren en Jemenieten staan achter hen”, schreef commentator Mishaal Al Gergawi in de krant Gulf News uit Dubai. “Mohammad Bouazizi stak zichzelf niet in brand omdat hij niet kon bloggen of stemmen. Mensen gaan tot deze wanhoopsdaad over omdat ze het niet langer kunnen aanzien dat hun familie verteerd wordt door honger.”

De onrust in Tunesië dreigt zich uit te breiden over de Arabische wereld. Moeten de autocratische leiders in de regio zich zorgen maken? Tot op heden konden ze de touwtjes in hand houden door schijnverkiezingen te organiseren en de oppositie te neutraliseren. Maar voedselrellen, waarbij mensen kogels trotseren om het eten voor hun families veilig te stellen, kunnen enorm veel impact hebben.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.