‘Oorlogsuitgaven gefinancierd met ontwikkelingsgeld’

Als de regering-Bush van het Congres zijn zin krijgt, dan zal de wederopbouw van Afghanistan en Irak 166 miljard kosten in 2004 – de extra 87 miljard komt bij de 79 miljard die reeds is goedgekeurd door het parlement. Dat bedrag mag volledig bij het voorspelde begrotingstekort worden opgeteld, en dat geeft een deficit van 540 miljard dollar of meer voor volgend jaar. Het zou het grootste begrotingstekort zijn ooit, goed voor vijf procent van het Amerikaanse bruto binnenlandse product. De Amerikaanse regering zal daarmee een drempel overschrijden die veel economisten beschouwen als een gevarenzone. Op middellange termijn zijn de gevolgen bijna even groot: in het beste geval zal het cumulatieve tekort voor de periode 2001-2011 2300 miljard dollar bedragen, zo voorspelt het Begrotingsbureau van het Congres (CBO).

Dat is slecht nieuws voor de Amerikaanse economie, maar ook voor de ontwikkelingslanden. Het relatief graatmagere ontwikkelingsbudget van de VS (vorig jaar goed voor amper 0,12 procent van het Amerikaanse bbp – ver verwijderd dan de 0,7 procentnorm die de VN aanbevelen) ging de komende jaren net stijgen. Er is een verhoging voorzien via twee kanalen: de Millennium Challenge Account en het Amerikaanse noodplan tegen aids.

Bush beloofde in maart 2003 dat hij de bilaterale ontwikkelingshulp in de VS zou optrekken met 10 miljard extra “de grootste stijging sinds de regering-Kennedy.” Dat geld zou elk jaar uitgegeven worden via de Millennium Challenge Account, een programma dat neerkomt op meer ontwikkelingsgeld voor minder landen in ruil voor meer vrije markt en democratie. Daarnaast ondertekende Bush in mei van dit jaar een wet die 15 miljard dollar belooft voor het Amerikaanse noodplan tegen aids voor de komende vijf jaar, ofwel drie miljard per jaar. In totaal zou Bush voor 2004 18,8 miljard dollar (16,8 miljard euro) vragen voor buitenlandse hulp, zo luidt de slotsom.

“Zeker de Millennium Challenge Account ziet er erg onwaarschijnlijk uit,” zegt Lael Brainard van het Brookings Institute op een seminarie dat die instelling onlangs organiseerde. Bovendien kan het Congres nog morrelen aan de verhoging van het budget voor aidsbestrijding.

De ontwikkelingsorganisaties in de VS luiden de alarmklok. Dinsdag lanceerde Catholic Relief Services (CRS) een oproep aan de regering om voor de volle pond te gaan in de financiering van de bilaterale en de multilaterale ontwikkelingshulp. “De 18,8 miljard die president Bush vraagt voor buitenlandse hulp in het fiscale jaar 2004 is het absolute minimum. We vragen de president met aandrang zijn beloftes gestand te doen.”

Andere groepen, zoals Bread for the World en InterAction (de grootste coalitie van ontwikkelings- en humanitaire ngo’s) hebben gelijkaardige oproepen gelanceerd. “De financiering van initiatieven in crisislanden (als Irak en Afghanistan) mag niet ten koste gaan van de bestaande ontwikkelingshulp,” waarschuwt Mary E. McClymont, de voorzitster van InterAction.

Intussen waarschuwt het Centre on Budget and Policy Priorities dat het vooropgestelde begrotingstekort van 540 miljard dollar nog groter kan worden. “Als zich onvoorziene omstandigheden voordoen – een nieuwe recessie, een natuurramp, een nieuwe terreuraanval of een nieuwe militaire campagne – zullen de tekorten nog groter zijn dan voorspeld,” aldus het vorige week uitgegeven rapport. Het galopperende begrotingstekort is niet enkel het gevolg van meer militaire uitgaven. Aan de kant van de inkomsten zorgt de aangekondigde belastingverlaging voor een tekort van tientallen miljarden. Een bijkomende uitgavenpost, zo waarschuwen economen, wordt de pensionering van de generatie van babyboomers.

***** +Brookings Institution (http://www.brook.edu/views/articles/gale/20030922.htm) +Centre on Budget and Policy Priorities (http://www.cbpp.org/9-11-03bud.htm) +Catholic Relief Services (http://www.catholicrelief.org/newsroom/news_releases/release.cfm?ID=175)