Oost-Europese Donaulanden tonen weinig animo voor "groene groei"

De Donaustrategie van de Europese Unie moet leiden tot duurzame ontwikkeling aan de oevers van de op één na langste rivier in Europa. De EU wil investeren in socio-economische ontwikkeling, de verbetering van transportwegen en energievoorziening, en natuurbescherming. De nieuwe EU-lidstaten langs de rivier (Slovakije, Tsjechië, Hongarije, Slovenië, Roemenië en Bulgarije) kunnen daarvoor putten uit de tientallen miljarden die beschikbaar zijn in de regionale ontwikkelingsfondsen van de EU.

Wegenbouw

De Donaustrategie moet eind dit jaar klaar zijn; de Europese Commissie en de oeverstaten werken nu hun plannen uit. De prioriteiten van Bulgarije zijn duidelijk: het wil in de eerste plaats nieuwe wegen bouwen. “Bulgarije heeft minder dan 9 miljoen inwoners, en we verliezen een aanzienlijk aantal daarvan in verkeersongevallen”, zei de Bulgaarse premier Boyko Borisov vorige week op een internationale conferentie over de strategie in het Bulgaarse Ruse. 
“We moeten de Europese solidariteit gebruiken voor iets wat we op eigen kracht niet kunnen”, zei Borisov. “Griekenland kreeg 110 miljard euro, wij vragen maar om één miljard euro, en daarmee kunnen levens gered worden.” Het Bulgaarse voorstel voor de Donaustrategie bevat drie keer meer projecten voor transportinfrastructuur dan milieuprojecten. Bulgarije wil onder meer de ring rond Sofia heraanleggen en in de rest van het land vijf autosnelwegen bouwen.
De Bulgaarse milieuplannen klinken erg vaag. Het land wil met Roemenië “gemeenschappelijke acties” opzetten “tegen de klimaatverandering” en denkt ook aan “stappen in de bescherming van bedreigde planten en diersoorten”.

Testcase voor groene groei

De Donaustrategie is een van de eerste nieuwe EU-programma’s die kunnen leiden tot een concretisering van het begrip “groene groei”, dat centraal staat in Europa 2020, de nieuwe algemene ontwikkelingsstrategie van de EU.
De regio’s langs de Donau zouden volgens de EU onder meer reservaten kunnen afbakenen, de visserij en de biologische en kleinschalige landbouw bevorderen en het ecotoerisme meer kansen geven. Er zijn ook projecten denkbaar die de vervuiling in de oeverregio’s zouden verminderen. Maar het is wachten op voorstellen uit de Oost-Europese oeverstaten die in die richting gaan. 
Volgens Irene Lucius, een beleidmedewerkster van het Donau-Karpatenprogramma van het Wereldnatuurfonds (WWF) leggen alle nieuwe lidstaten van de EU sterk de nadruk op het beter bevaarbaar maken van de Donau en andere infrastructuurprojecten, terwijl de andere elementen van de strategie stiefmoederlijk behandeld worden. “Daardoor dreigen we de duurzame ontwikkeling mis te lopen waartoe de strategie kansen biedt”.
Milieuorganisaties en onderzoeksinstellingen konden reageren op de nationale voorstellen voor de strategie, maar in de Oost-Europese landen moeten ze vaststellen dat er weinig rekening is gehouden met hun inbreng. Niet-gouvernementele organisaties staan volgens Lucius dan ook erg zwak in landen als Bulgarije en Roemenië, terwijl er bij de overheid een combinatie speelt van een gebrek aan politieke wil en van capaciteit om gebruik te maken van de inzichten van niet-gouvernementele organisaties.