Oost-Libië knaagt aan de macht van Tripoli

Libië houdt zaterdag de eerste verkiezingen in veertig jaar. De bevolking in het oosten van het land is echter veel minder enthousiast over deze democratische mijlpaal dan die in het westen.

De verkiezingen zouden moeten leiden tot een nieuw en rechtvaardig politiek systeem, maar veel mensen in het oosten van het land zien ze als een voortzetting van een discriminatoir beleid waardoor - in hun ogen - de regio al tientallen jaren wordt gemarginaliseerd.

Afgelopen zondag bestormden een paar honderd demonstranten het gebouw van de Kiescommissie in de oostelijke stad Benghazi. Kantoren en stemmaterialen werden in brand gestoken.

De jonge mannen, waarvan sommige gewapend waren, eisten meer autonomie voor de oostelijke regio Cyrenaica. Het incident was de laatste in een reeks van woede-uitbarstingen over de zetelverdeling in het parlement. Veel Libiërs in het oosten van het land vinden die onrechtvaardig.

De Nationale Overgangraad (NTC) van Libië heeft van de tweehonderd zetels, er honderd toegewezen aan de westelijke regio Tripolitania, zestig aan Cyrenaica en veertig aan Fezzan in het zuiden.  

Deze ogenschijnlijk ongelijke verdeling heeft de woede opgewekt van veel Cyrenaicanen. Sommige plaatselijke verkiezingskandidaten hebben zelfs openlijk opgeroepen tot federalisme, een zeer gevoelige kwestie.

Khadaffi

De woede van de Cyrenaicanen heeft echter diepe wortels en het gaat daarbij niet alleen om de zetelverdeling in het parlement.

In de 42 jaar onder het bewind van Muammar Khadaffi, werd Cyrenaica categorisch achtergesteld. Khadaffi centraliseerde zijn regering in Tripoli en hield stevig controle over de grote olievoorraden in het oosten, waardoor die regio niet van de opbrengsten kon profiteren.

Benghazi, de tweede stad van Libië en de hoofdstad van Cyrenaica, is trots op zijn actieve rol in de opstand tegen Khadaffi, die uiteindelijk leidde tot de val van de leider. Sommige inwoners hebben nu het gevoel dat de beloning voor hun strijd gekaapt wordt door de interim-regering.  

Volgens hen blijkt uit recente decreten van de Nationale Overgangsraad dat bij de verdeling van budgetten, kansen op werk, onderwijs en andere kwesties, het westen van het land wordt bevoordeeld. Een politiek die sterk lijkt op het oude beleid van Khadaffi.

Driedeling Libië

Als protest tegen de macht van Tripoli richtte Hussein El Awami, een 26-jarige afgestudeerde aan de Universiteit van Benghazi, de Cyrenaicaanse Overgangsraad op. In maart van dit jaar kondigde die raad eenzijdig de onafhankelijkheid aan van Cyrenaica.

“Het westelijke deel van het land ontkent wie wij zijn. We zijn als Libiërs niet één volk. Als je naar de geschiedenis kijkt, ontdek je dat we een natie zijn die bestaat uit drie verschillende soorten mensen, uit drie totaal verschillende culturen: die uit Cyrenaica, Tripolitania en Fezzan”, zegt El Awami.  

El Awami’s argument krijgt steun van de Libische geleerde Ronald Bruce St. John, die in zijn werk stelt dat de driedeling van het land historisch bepaald is. Elk deel werd gescheiden door land- of zeebarrières. Het is volgens hem dan ook maar de vraag of het moderne Libië een politieke eenheid is of moet worden.  

In zijn boek “Libië - Van Kolonie tot Revolutie”, schrijft St. John dat Cyrenaica historisch gezien gericht was op het oosten, op de Mashrek of de oostelijke islamitische wereld. Tripolitania was meer gericht op het westen, op de Magreb en de westelijke islamitische wereld.

“Zuidelijk Libië mondt uit in de Sahara en deelt bepaalde sociaal-economische kenmerken met Afrikaanse buurlanden. Fezzan richtte zich vanouds meer op Centraal en West-Afrika.”

Angstzaaierij

Khadaffi’s voorganger, koning Idris Sanussi van Libië, bestuurde in eerste instantie alleen Cyrenaica. De Britten nodigden hem echter uit om ook de emir van andere Libische regio’s te worden, onder meer vanwege zijn steun aan de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Cyrenaica bleef altijd een traditioneel Sanussi-bolwerk, ook nadat Khadaffi in 1969 het bewind van de koning omver wierp. Veel oostelijke Libiërs beweren dat Khadaffi hun regio achterstelde uit angst voor hun voortdurende loyaliteit aan de vroegere leider.

El Awami zegt dat veel mensen in Cyrenaica het idee van federalisme steunen, of in ieder geval vergaande decentralisatie van de macht van Tripoli willen. “Na onze onafhankelijkheidsverklaring, begon de Overgangsraad een mediaoorlog tegen federalisme. Het zou tot verdeeldheid leiden. Daar zijn we helemaal niet op uit”, zegt El Awami. “In een federale staat bestaat eenheid.”

Maar de oproep tot federalisme deed de alarmbellen afgaan in Tripoli. Mustafa Abdel Jalil, voorzitter van de Overgangsraad, waarschuwde dat de interim-regering desnoods met geweld de nationale eenheid wil bewaren.

Tripoli verwerpt het idee van federalisme met het argument dat de deling van Libië verstrekkende en zeer negatieve consequenties kan hebben, en misschien zelfs kan leiden tot een gewapend conflict tussen de drie geografische regio’s.

“Angstzaaierij”, reageert El Awami. De interim-leiders van het land willen volgens hem geen federalisme omdat ze bang zijn dat er dan meer macht gaat naar tribale leiders, in plaats van naar politieke partijen.

Decentralisatie versus federalisme

Faraj Abdel Aziz Najem, socioloog en onafhankelijk kandidaat voor de verkiezingen in het kiesdistrict Benghazi, zegt dat de federalisten in het oosten slechts een “luidruchtige minderheid” zijn.

Zoals veel andere kandidaten uit Benghazi, is Najem een sterk voorstander van decentralisatie van de macht van Tripoli, maar hij verwerpt het idee om de regio af te scheiden van de rest van Libië. Benghazi noemt hij het “politieke kompas” van Libië. “Dit land kan alleen vreedzaam zijn als deze stad economische gezien een eerlijke kans krijgt.”

“Benghazi is Tripoli in het klein. Libiërs van verschillende afkomst leven in deze stad. Mensen verwachten dat Benghazi de leiding neemt, zoals de stad dat heeft gedaan sinds de Eerste Wereldoorlog en recentelijk tijdens de revolutie. Om rust in Benghazi te creëren, zal het een economisch knooppunt moeten worden.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.