Op de vlucht voor de opwarming

De opwarming van de aarde, zo stellen wetenschappers, gaat gepaard met het vaker voorkomen van extreme weersomstandigheden. De recente overstromingen op de Filippijnen zijn daarvan een duidelijke illustratie. De afgelopen twintig jaar is het aantal natuurrampen verviervoudigd. Het aantal door die natuurrampen getroffen mensen is ook dramatisch gestegen, van 174 miljoen per jaar twintig jaar geleden tot 250 miljoen per jaar vandaag. Vooral in het Zuiden vallen de meeste slachtoffers, omdat het meer dan het Noorden getroffen wordt door stormen en orkanen, extreme droogte of overstromingen. Bovendien zijn mensen er veel kwetsbaarder, door armoede, slechte behuizing, onveilige ligging van de woonwijken, afwezigheid van buffers, dijken of natuurlijke bescherming.

Een nieuw rapport In Search of Shelter. Mapping the Effects of Climate Change on Human Migration and Displacement van de internationale ngo CARE, UNU-EHS (het Instituut voor Milieu en Menselijke Veiligheid van de VN-universiteit) en CIESIN, een instituut van Columbia University, vestigt de aandacht op de miljoenen mensen die de komende decennia om klimatologische redenen op de vlucht zullen slaan.
De onderzoekers schatten dat de wereld tegen 2050 zo’n 200 miljoen milieuvluchtelingen zal tellen. In de dichtbevolkte regio’s van de Ganges-, de Mekong- en de Nijldelta kan een stijging van de zeespiegel met een meter 23,5 miljoen mensen bedreigen en het landbouwareaal inkrimpen met 1,5 miljoen hectare. Een stijging van twee meter kan nog eens 10,8 miljoen mensen en 969.000 hectare landbouwgrond meer blank zetten. Het smelten van de gletsjers in de Himalaya en in de Andes brengt dan weer de watervoorziening van miljoenen mensen in het gedrang.

Nu al hebben Mexico en Midden-Amerika bijvoorbeeld te kampen met uitzonderlijk schaarse regenval. Ook kleine eilandstaten zoals Tuvalu of de Malediven zijn nu al bedreigd. Sommige landen die zwaar getroffen worden door de klimaatopwarming zullen in een neerwaartse spiraal komen waarbij de ecologische achteruitgang de sociale vangnetten doet bezwijken en leidt tot spanningen en conflicten.
Het rapport vraagt met aandrang om in de nationale en internationale actieplannen ook rekening te houden met onvermijdelijke migratie. Gezien die dringende nood gaan er steeds meer stemmen op voor een internationale conventie over milieuvluchtelingen. In de internationale wetgeving is er geen enkele bepaling die specifiek slaat op klimaatvluchtelingen.