Optimisme over nieuwe directeur VN-voedselorganisatie

João Pedro Stédile, leider van de Beweging van Landarbeiders Zonder Grond (MST) in Brazilië, noemt de verkiezing van Graziano da Silva tot directeur-generaal van de Voedsel- en Landbouworganisatie symbolisch zeer belangrijk voor de sociale bewegingen in Brazilië. De FAO kreeg in 1952, kort na haar oprichting, ook al eens een Braziliaan aan het hoofd, Josué de Castro.

Dat Graziano da Silva het haalde en niet de voormalige Spaanse minister van Buitenlandse Zaken Miguel Ángel Moratinos is ook politiek belangrijk, zegt Stédile. De Braziliaan had de voorkeur van “de landen van het Zuiden, de arme landen, de landbouwlanden”, terwijl de Spanjaard voor “de dictatuur van het kapitaal en de multinationals” stond.

Fome Zero

Agronoom José Graziano da Silva was in Brazilië coördinator van het voedselprogramma Fome Zero (“Honger op nul”). Dat haalde 25 miljoen mensen uit de honger tijdens de regering van president Luiz Inácio Lula da Silva (2003-2010).

De belangrijkste bijdrage van Fome Zero, zegt Stédile, is dat er een kader kwam voor een voedselzekerheidsbeleid. De regering beschouwde het als haar verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat iedereen te eten had. “Het zou een eerste stap in de goede richting zijn als alle regeringen dat beleid overnamen.”

Maar ook al was Fome Zero een succes, dit soort programma’s kan nauwelijks een noodmaatregel zijn om de honger van bijna 1 miljard mensen te bestrijden, zegt Stédile. “De volgende stap moet zijn dat er een beleid komt voor voedselsoevereiniteit, waarbij elk land het basisvoedsel voor zijn bevolking produceert.

Concrete acties

Van Graziano da Silva wordt verwacht dat hij “de landen zover krijgt dat ze van de holle retoriek over de strijd tegen de honger overgaan tot concrete acties”, zegt Adriano Campolina, in Brazilië coördinator van de humanitaire organisatie ActionAid. De nieuwe directeur-generaal “komt uit een land dat succes heeft geboekt in de strijd tegen de honger via steun aan kleine landbouwers, sociale bescherming en een beleid van voedselzekerheid.”
Campolina en Stédile hopen dat de FAO niet alleen een orgaan voor beleidsadvies of technische ondersteuning is, maar ook een plaats waar betrokken groepen op een democratische manier beslissingen kunnen nemen.

“Het probleem van de honger in de wereld is er een van politieke en economische orde”, zegt advocaat Leonardo de Oliveira Ribas, onderzoeker van het Referentiecentrum voor Mensenrechten en Geschikte Voeding van de het Universitair Centrum Uniabeu. “Als Graziano er niet in slaagt te overleggen met multilaterale instellingen, met diverse sectoren, over het probleem van de honger in de wereld, dan zal zijn beleid alleen tijdelijke problemen kunnen oplossen.”

Lokale voedselproductie

“Er zijn landen waarvan de handelsbalans extreem sterk bepaald wordt door de massaproductie van voedsel”, zegt Ribas. Een minderheid produceert het voedsel dat de meerderheid consumeert, “met een zware milieu-impact, want men wil een zoveel mogelijk produceren in zo weinig mogelijk tijd.”

Volgens Ribas moet de FAO strategieën uitwerken die de lokale voedselproductie consolideren en moet ze landen kunnen bestraffen die “een landbouwpolitiek stimuleren die de duurzaamheidsprincipes totaal negeert.”