'Opvang kindsoldaten in verkeerde handen'

De Sri-Lankaanse regering en de Tamil Tijgers (LTEE) die de voorbije 20 jaar vochten voor een onafhankelijke staat voor de Tamilminderheid op het Zuid-Aziatische eiland, hebben begin vorig jaar een wapenstilstand gesloten en knoopten in september vredesbesprekingen aan. In april van dit jaar werden die besprekingen omwille van grote meningsverschillen opgeschort, maar sommige deelakkoorden worden wel verder uitgevoerd.

De centra voor de opvang van kindsoldaten worden opgezet in het kader van een actieplan dat de Sri-Lankaanse regering en het LTTE onder impuls van Unicef hebben uitgewerkt en waarvoor donors meer dan 14 miljoen dollar ter beschikking hebben gesteld. De uitvoering van het actieplan is in handen van Unicef, het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP), de internationale hulporganisatie Save the Children, de Internationale Arbeidsorganisatie en het omstreden TRO. De Tamil Rehabilitation Organisation, een dienstenorganisatie die gevestigd is in het door de rebellen gecontroleerde Kilinochchi, is erkend door de Srilankaanse regering en ontkent dat ze banden heeft met de LTEE. De TRO zegt dat ze al 17 jaar ervaring heeft met de opvang van kinderen die door de oorlog in de problemen zijn geraakt, zonder daar politieke munt uit te slaan. Maar er wordt algemeen aangenomen dat de rebellen bepalen wat de organisatie onderneemt.

Het centrum dat vrijdag werd geopend ligt in Kilinochchi. De meeste van de 49 kinderen die er momenteel verblijven, zijn tussen 13 en 15 jaar oud. De LTEE zeggen dat het om kinderen gaat die herhaaldelijk hebben geprobeerd zich bij de rebellen aan te sluiten. Vrijdag mochten journalisten maar vier jongeren in het kamp interviewen. Een zestienjarige jongen vertelde dat hij zich bij de LTEE had aangesloten nadat hij bij een controlepost door soldaten in elkaar was geslagen. Een meisje van 15 zei dat ze voor het rebellenleven koos nadat haar vader door het regeringsleger was neergeschoten.

Maar critici in het zuiden van het land zeggen dat de rebellen veel kinderen onder dwang hebben gerekruteerd en dat nog altijd doen. Ze vrezen dat de transitkampen onder het beheer van de TRO in het slechtste geval plaatsen kunnen worden waar de rebellen jonge rekruten voor nieuwe opdrachten klaarstomen.

Volgens Unicef heeft de LTEE de voorbije 20 jaar zeker 1.683 kinderen ingelijfd, maar andere schattingen lopen op tot 4.000. 385 jonge rebellen zijn inmiddels gedemobiliseerd. Naast Kilinochchi krijgen ook Batticaloa in het noordoosten en Trincomalee in het oosten van Srilanka binnenkort een transitcentrum waar dergelijke kinderen voor een maand of drie begeleiding krijgen alvorens ze met hun ouders worden herenigd. De tijd in de opvangkampen moet onder meer dienen om onder deskundige begeleiding een begin te maken met de verwerking van eventuele trauma’s.

De Srilankaanse National Child Protection Authority (NCPA) en een aantal ngo’s in het zuiden van het land hebben veel vragen bij de opvangcentra, die volgens hen virtueel door de rebellen worden beheerd. De voorzitter van de NCPA, Harendra de Silva, stelt dat Unicef nog geen toezegging van de rebellen heeft dat die geen kinderen meer zullen inlijven.

Unicef geeft toe dat er risico’s zijn verbonden aan de aanpak. Maar de organisatie zegt dat de samenwerking met de TRO de enige kans is om kindsoldaten vrij te krijgen en te herenigen met hun ouders nadat ze hebben kunnen verwerken wat de ze moesten doorstaan. De transitkampen gelden als “neutrale zones”; de regering en LTEE hebben er officieel geen toegang.