Opvolging CIA-baas verhit gemoederen in VS

Op verschillende ministeries wordt gewaarschuwd voor nieuwe aanslagen, in de aanloop naar de verkiezingen van november. Adviseurs van president George W. Bush stellen dat het aanblijven van Tenets plaatsvervanger John McLaughlin, door kiezers verkeerd opgevat kan worden, vooral als er een aanslag komt.

Tenet nam vorige maand ontslag, naar eigen zeggen om persoonlijke redenen. De CIA-directeur lag echter al geruime tijd onder vuur omdat zijn inlichtingendienst voorafgaand aan de aanslagen van 11 september 2001 grote fouten zou hebben gemaakt. Een senaatscommissie uitte vrijdag nog eens harde kritiek op de CIA. Die zou als gevolg van ‘groepsdenken’ alleen informatie hebben verzameld en verstrekt die de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak leek te bevestigen.

In de wandelgangen worden drie namen van kandidaten voor de definitieve opvolging van Tenet genoemd. De eerste is Porter Goss, een parlementslid uit Florida en voorzitter van de commissie voor de inlichtingendiensten van het Huis van Afgevaardigden. Goss maakt er als voormalig CIA-medewerker geen geheim van dat hij beschikbaar is voor de baan. Tot voor kort onderhield hij goede betrekkingen met de Democraten, maar de liefde bekoelde enigszins nadat hij de afgelopen weken uitspraken deed die beter in het straatje van Bush passen. Maar een groter obstakel voor Goss is wellicht dat hij algemeen gezien wordt als een van Tenets fierste verdedigers op Capitoll Hill. Zowel de Republikeinen en als de Democraten stellen dat de twee inlichtingencommissies te laks waren in hun houding ten opzichte van Tenet. Goss is degene die daar als commissievoorzitter verantwoordelijk voor was.

De tweede kandidaat die genoemd wordt, is John Lehman. Dat is een door de wol geverfde neoconservatief die onder president Ronald Reagan (1981 - 1989) marineminister was. In juni trok hij de aandacht doordat hij zich als lid van de commissie die de aanslagen van 11 september onderzocht, achter Dick Cheney schaarde. Cheney beweert dat oud-president Saddam Hoessein van Irak banden met al-Qaeda onderhield, en dat hij dus ook een rol gespeeld heeft in de aanslagen.

Lehmans nominatie kan gezien worden als een signaal van een neo-conservatieve opleving in de regering-Bush, na een moeilijke periode die vooral veroorzaakt werd door te optimistische voorspellingen over de afloop van de oorlog in Irak. Voor hetzelfde geld kan zijn nominatie echter problemen opleveren. Niet alleen voor de Democratische senatoren, maar ook voor een groeiend aantal Republikeinen, waaronder Pat Roberts, voorzitter van de Senaatscommissie voor Inlichtingendiensten. Roberts zei vrijdag bij de publicatie van het onderzoeksrapport dat hij tegen de oorlog zou zijn geweest, als hij destijds had geweten dat Saddam Hoessein geen massavernietigingswapens bezat. Het wordt tijd om de groeiende Amerikaanse messianistische instincten - een soort wereldwijde maatschappijhervorming waarbij de VS zich geroepen en verplicht voelt om democratie te bevorderen - in te tomen, zei Roberts afgelopen mei. Woorden die volgens de meeste analisten een scheiding van geesten zichtbaar maakten tussen de traditionele conservatieve Republikeinen en de neo-conservatieven in de regering.

De derde belangrijke kandidaat is vice-minister van Buitenlandse Zaken Richard Armitage. Maar zijn goede vriendschap met zijn baas, minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell en zijn reputatie als ‘realist’, maken hem onacceptabel voor de neoconservatieven rond Cheney en Rumsfeld. Zij spraken eerder een veto uit over Armitages benoeming als onderminister van Defensie, met als argument de te hechte band tussen hem en Powell.

In het neo-conservatieve Wall Street Journal werd Armitage aangevallen vanwege zijn verzoenende standpunten over Iran en het creëren van bureaucratie op het departement van Buitenlandse Zaken. De krant onthulde niet wie de voorkeur geniet voor de post, maar Lehman is een graag geziene gast op de opiniepagina’s. (JS/PD)