Oranje schaduw over de Olympische Spelen

De Vietnamese minister van Sport, Hoang Anh Tuan, heeft het IOC zijn “diepe zorg” overgebracht over het miljoenencontract dat het bedrijf heeft gesloten.

Dow Chemical maakte tijdens de Vietnamoorlog (1955-1975) de stof die Agent Orange werd genoemd: een bestrijdings- en ontbladeringsmiddel waarmee de Amerikanen massaal de bossen en de akkers wilden vernietigen, maar waar volgens Vietnam miljoen mensen de gevolgen nog van voelen.

Al in januari kwam de sponsordeal in het nieuws, toen Meredith Alexander, commissielid van het ethisch comité van de Spelen, haar ontslag live op tv aankondigde. Ze kon het niet verantwoorden dat een bedrijf de Spelen zou sponsoren dat nog steeds geen verantwoordelijkheid wil nemen voor de giframp in Bhopal, in 1984, in een fabriek van Union Carbide, onderdeel van Dow.

Geen compensatie

De relaties tussen Vietnam en de Verenigde Staten zijn tegenwoordig genormaliseerd. De afgelopen twee jaar is Hillary Clinton, minister van Buitenlandse Zaken, drie keer in Vietnam geweest. De VS hebben geld betaald voor schoonmaakoperaties, maar dat beperkte zich hoofdzakelijk tot belangrijke plekken zoals voormalige opslagplaatsen. Compensatie voor het leed dat de bevolking is aangedaan, is er nooit geweest.

“Veel Vietnamezen zijn boos met de beslissing van de organisatoren van het Olympisch Comité”, gelooft Nguyen Van Rinh, voormalige generaal en hoofd van de Vietnamese Organisatie van de Slachtoffers van Agent Orange. “En die boosheid is volledig gerechtvaardigd.”

Volgens de Vietnamese regering heeft het geleid tot een half miljoen kinderen die met een beperking ter wereld zijn gekomen in de tweede en derde generatie. Het Rode Kruis in Vietnam houdt het op minstens 150.000, en denkt dat Agent Orange in totaal effect gehad heeft op 3 miljoen mensen.

Sceptisch

Amerikaanse wetenschappers zijn altijd sceptisch geweest over deze schattingen. Ze vinden dat het onderzoek niet van voldoende niveau was, met weinig peer review. Aan de andere kant hebben vrouwelijke oorlogsveteranen in de VS zelf wel compensatie gekregen en is er steun geweest voor veteranen wier kinderen werden geboren met een open ruggetje of andere beperkingen — ook al zijn wetenschappers er ook bij hen niet van overtuigd dat er een causaal verband is met Agent Orange.

Het Hooggerechtshof wees in 2009 nog een schadeverzoek van meer dan honderd Vietnamese advocaten af omdat er geen causaal verband vast te stellen was tussen dioxine, een bestanddeel van Agent Orange, en de geboortedefecten in Vietnam. Bovendien kunnen Dow Chemical en Monsanto niet verantwoordelijk worden gehouden omdat ze in opdracht van de regering handelden, aldus het Hof.