Overheid hield rapport over vermisten achter

Het rapport dat nu boven water is gekomen, is van de hand van dokter Peter
Vanezis van de Universiteit van Glasgow. Op vraag van de Chileense Legal
Medical Service (SML) vergeleken hij en zijn team in 1995 genetisch
materiaal van 27 anonieme Chileense lijken en hun mogelijke verwanten. Het
ging om vermoedelijke slachtoffers van de dictatuur van generaal Augusto
Pinochet van 1973 tot 1990, die op de hoofdbegraafplaats van Santiago in
naamloze graven gedumpt waren en in 1991 opgegraven werden. Vanezis slaagde
erin 24 slachtoffers te identificeren, maar in drie gevallen was er teveel
twijfel. Patricia Hernandez, toenmalige directrice van de ‘Eenheid voor de
Identificatie van Gevangenen/Vermisten’, veegde de twijfel van Vanezis onder
tafel, en meldde daarover niets aan de bevoegde rechtbank. In 1995 werd de
lichamen van de slachtoffers aan de families overgedragen en waardig
begraven. Het bewuste rapport werd pas begin deze maand door dokter
Salvatore Maísto, hoofd van de SML tot 1 augustus, aan openbare aanklager
Mónica Maldonado overhandigd.

De verontwaardiging over de handelswijze van de SML is groot. Volgens
Viviana Díaz, voorzitster van de Groep Van Families van de Verdwenen en
Gevangen Slachtoffers (AFDD), is het vertrouwen bij de nabestaanden in de
Chileense forensische dienst helemaal weg nu een aantal families niet langer
zeker weten wat er met hun geliefden gebeurd is. De organisatie eist een
diepgaand onderzoek met nieuwe genetische analyses. AFDD-activisten hadden
ondertussen al een ontmoeting met minister van Justitie Jos Antonio Gómez,
die een snelle hervorming van de Dienst voor Identificatie aankondigde.

AFDD-voorzitster Viviana Díaz noemt een herstructurering noodzakelijk, maar
waarschuwt voor een overhaaste reactie. Eerst dienen een aantal belangrijke
aspecten te worden uitgewerkt, met inachtneming van een aantal voorstellen
van de AFDD. De organisatie eist onder meer dat de Eenheid voor
Identificatie zich enkel bezighoudt met overblijfselen van slachtoffers van
schendingen van de mensenrechten, en niet met andere gevallen.

Ondertussen is een gerechtelijk onderzoek naar de zaak geopend, en heeft
Hernandez ontslag genomen. Toch pleit zij onschuldig: het rapport uit
Glasgow zou slechts een van vele elementen zijn die tot de identificatie
hadden geleid. Verder was zij niet verplicht dat rapport aan de rechtbank
over te maken; er werd haar trouwens nooit om gevraagd. Bovendien had zij
wel degelijk mondeling verslag gedaan over de resultaten van het
identificatieproces.

Hernández krijgt steun van vakbondsleider José Morales, voorzitter van de
Vereniging van SML-ambtenaren. Volgens hem heeft Hernández haar werk altijd
op correcte wijze uitgevoerd, en is het schandaal in scène gezet door twee
voormalige SML-directeuren, Maísto en Jorge Rodríguez, die de SML in
diskrediet willen brengen en zo de privatisering van de dienst willen
afdwingen. Rodríguez zou in Nederland al materiaal gekocht hebben om een
nieuw privé-laboratorium met de naam Gedesa uit te rusten.

Naar alle waarschijnlijkheid zal het Hof van Beroep van Santiago de SML op
grond van belemmering van de rechtsgang vervolgen. Rechter Juan Pablo
Droppelmann heeft alvast bevel gegeven de lichamen van de drie
twijfelgevallen opnieuw op te graven. Verder wil hij de autopsieverslagen
van alle opgegraven lichamen, en heeft hij dokter Vanezis opgeroepen als
getuige.

Volgens een rapport van de Commissie voor Waarheid en Verzoening van april
1991 hebben de ‘veiligheids’-diensten van Pinochet tijdens de dictatuur
3.190 politieke moorden bedreven. Bijna twaalfhonderd mensen zijn
‘verdwenen’. De junta van Pinochet wierp in 1973 de democratisch verkozen
regering van de socialistische president Salvador Allende omver.