Oxfam waarschuwt dat handelsakkoord met VS Centraal-Amerikaanse rijstboeren bedreigt

Het Centraal-Amerikaanse Vrijhandelsakkoord (Cafta) is een akkoord tussen de VS en de Dominicaanse Republiek, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua over de liberalisering van handel. In de komende maanden moet het Amerikaanse Congress over het akkoord stemmen. Onder Cafta moet de helft van de huidige Amerikaanse landbouwexport naar de zes betrokken landen taksvrij worden. Het gaat over producten van rundvlees en katoen over soja en tarwe tot fruit en groenten.

Volgens Oxfam zet het akkoord in Centraal-Amerika de deur open voor een vloedgolf van zwaar gesubsidieerde rijst uit de VS. Cafta zou een einde maken aan de bestaande importtarieven in de Centraal-Amerikaanse landen, maar de VS tegelijkertijd toelaten om in eigen land hun systeem van interne steun en exportkredieten verder te zetten.

Oxfam schat dat de Amerikaanse rijstindustrie jaarlijks meer dan een miljard dollar overheidssteun krijgt. Dat is meer dan het volledige budget van Nicaragua. In 2003 zouden rijstboeren in de VS maar liefst 1,3 miljard dollar subsidies en andere steun gekregen hebben. Dat is meer dan de totale waarde van de oogst, die in 2002 is geschat op 844 miljoen dollar. Door deze buitensporige steun kunnen Amerikaanse bedrijven rijst op de internationale markt dumpen, zo staat in het onderzoeksrapport. Onder deze voorwaarden zal het vrijhandelsakkoord geen eerlijke regels voor alle rijstproducenten vastleggen. Integendeel, het zet de grenzen open voor het dumpen van rijst uit de VS. Stephanie Weinberg, handelsbeleidadivseur van Oxfam: Zolang de Amerikaanse subsidies niet aangepast worden, zal de VS haar producten in het buitenland blijven dumpen.

Oxfam America verwijst naar het vrijhandelsexperiment van Honduras. Dat Centraal-Amerikaanse land heeft in de jaren negentig na een periode van droogte op korte tijd zijn beschermingsmaatregelen voor de rijstproductie afgebouwd om de rijsttekorten op te vangen. Het gevolg was een vloedgolf van goedkope rijstimport uit de VS. Op een paar maanden tijd importeerde Honduras evenveel rijst als jaarlijks wordt geconsumeerd, waardoor de lokale boeren rond de oogsttijd met hun eigen rijst bleven zitten. Op tien jaar tijd is de nationale rijstproductie in Honduras met 86 procent gedaald en zijn er van de 25.000 Hondurese rijstboeren nog maar 2.000 overgebleven. Oxfam vreest dat dit scenario zich zal herhalen in de Centraal-Amerikaanse landen van Cafta-akkoord.

Maar volgens een document op de website van de VS-Handelsvertegenwoordiger (USTR) belooft en vraagt het vrijhandelsakkoord meer economische hervormingen in Centraal-Amerika”. Die hervormingen zouden bijdragen aan inkomensstijgingen en de strijd tegen armoede. Volgens USTR is in El Salvador bijvoorbeeld, het inkomen per persoon tien keer sneller gestegen in de jaren negentig dan in de jaren tachtig. Dat zou te danken zijn aan de inspanningen die het land heeft gedaan om inflatie tegen te gaan, de uitgaven te beperken, corruptie te bestrijden, inefficiënte staatsbedrijven te privatiseren en het land open te stellen voor handel.

Gesprekken over de oprichting van een vrijhandelszone van Canada tot Argentinië, de zogenaamde Free Trade Area of the Americas (FTAA), zijn in november 2003 vastgelopen op de top van Miami, ondermeer omdat de VS zich niet bereid toonde om de steun aan zijn landbouw stop te zetten. (KC/ADR)