Pakistan is een (regionaal) kruitvat

Een overzicht van de vele lonten die in het Pakistaanse kruitvat hangen. Van Swat over Baloetsjistan, van Kasjmir tot Karachi.
  • Helga Orinx Helga Orinx

Binnenlandse conflicten


FATA


De Federally Administered Tribal Areas zijn gebieden die nooit onder het gezag van de Britse kolonisator gebracht werden, maar wel als buffer dienden tegen het onbedwingbare Afghanistan. Deze stammengebieden behielden hun bijzondere status in het onafhankelijke Pakistan en de regering in Islamabad heeft dus slechts beperkte macht in Khyber, Kurram, Bajaur, Mohmand, Orakzai, Noord- en Zuid-Waziristan. Sinds de verdrijving van de taliban uit Afghanistan in 2001 werden zowel de Afghanen (grotendeels Pathanen, net zoals de inwoners van de FATA) als de internationalisten van Al Qaeda opgevangen in deze regio. De Pakistaanse taliban namen de macht in de FATA stap voor stap over van de traditionele stamhoofden.

Swat, Buner en Dir


De districten in het noordwesten van Pakistan waar het leger op 16 februari een vredesakkoord sloot met de talibangroepen onder leiding van Maulana Fazlullah en waar de regering een overeenkomst sloot met de radicaal islamitische leider Sufi Mohammad om shariarechtbanken in te voeren. Deze regio was oorspronkelijk een prinsdom, dat de eerste decennia van onafhankelijk Pakistan een bijzondere status en een eigen rechtssysteem –een combinatie van sharia en gewoonterecht– behield. Door het ontbreken van een functionerend rechtssysteem sinds de regio volledig in Pakistan opging, begonnen de inwoners van Swat de eisen van de taliban als legitiem te zien.

Peshawar


De hoofdstad van de North West Frontier Province. Was de spil van de jihad tegen de Sovjetbezetting van Afghanistan in de jaren tachtig, en werd daardoor een trefpunt van een paar miljoen Afghaanse vluchtelingen, Amerikaanse en Saoedische geheime diensten en geldschieters, internationale hulporganisaties, Pakistaanse militairen en inlichtingendiensten, en internationale vrijwilligers voor de jihad. De Navo-troepen in Afghanistan worden sinds 2001 via de Khyberpas bevoorraad, waardoor Peshawar ook in de nieuwe oorlog een sleutelplek is. Bijna wekelijks worden Navo-vrachtwagens aangevallen. In mei vonden er drie bomaanslagen plaats.

Baloetsjistan


Baloetsjistan is de grootste (58 procent van het grondgebied) en armste provincie van Pakistan, waar tegelijk veel van Pakistans natuurlijke rijkdommen onder de grond zitten. Er is al jarenlang een beweging voor meer autonomie of afscheiding. Drie op 2 april ontvoerde leiders van Baloetsji-nationalistische partijen en bewegingen werden later vermoord teruggevonden. In 2006 werd de traditionele leider van het Baloetsji-nationalisme gedood door het Pakistaanse leger. Volgens verschillende bronnen zijn er op dit moment zeker 1000 gevallen van verdwijning in Baloetsjistan bekend, wat de sfeer in de provincie ronduit explosief maakt.

Quetta


De hoofdstad van Baloetsjistan en het hart van de Baloetsji-nationalistische beweging. Quetta is ook de uitvalsbasis voor een deel van de Afghaanse taliban: de Pathaanse stad Kandahar ligt op slechts 150 km. Mollah Omar zou hier in de jaren na 2001 zijn hoofdkwartier hebben gehad.

Zuidwest-Punjab


Het zuiden van Punjab is het traditionele rekruteringsgebied voor de jihadigroepen die sinds de jaren negentig actief zijn in Indiaas Kasjmir, zoals Lashkar-e-Toiba (beschuldigd van het plannen en uitvoeren van de aanslagen in Mumbai in november 2008; ondertussen verboden; opereert nu als caritatieve organisatie onder de naam Jamaat-ul-Dawah), Sipah-e-Sahaba Pakistan, Lashkar-e-Jhangvi en Jaish-e-Mohammed. Na 9/11 werden deze groepen min of meer drooggelegd door Pakistan, dat hen eerder gesteund en bewapend had. Er wordt gevreesd voor toenemende samenwerking tussen deze jihadi’s en de talibangroepen uit het noorden. De aanslag in de Punjaabse hoofdstad Lahore van 27 mei wordt gezien als een bevestiging van deze vrees.

Karachi


Op 29 april leidden de voortdurende spanningen tussen Pathanen, Sindhi’s en mohajirs (Urdu sprekende migranten die India verlieten bij de onafhankelijkheid in 1947) in Karachi (18 milj. inwoners) tot gewelddadige rellen, waarbij 25 doden en 50 gewonden vielen. Na de enorme vluchtelingenstroom in het noordwesten in mei riep de grootste partij in Karachi, de door mohajirs gedomineerde MQM, ertoe op om geen Pathaanse vluchtelingen toe te laten in de stad en om iedereen die arriveerde in kampen te stoppen en te screenen, om zo echte vluchtelingen van eventuele talibaninfiltranten te scheiden.

Chitral


Half maart verscheen het bericht dat volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten Osama bin Laden zich schuilhoudt in de noordelijkste valleien van Chitral. Deze regio in het Hindoekoesjgebergte, met bergtoppen tot 7700 meter, grenst aan de Afghaanse Wakhan-corridor. Pakistan, Afghanistan en Tadzjikistan liggen nergens dichter bij elkaar. De bevolking van Chitral bestaat uit sjiitische ismaëlieten en soennieten. De groeiende invloed van de Deobandi-madrassa’s en -mollahs bij de soennibevolking maakt het samenleven van beide groepen steeds moeilijker, schrijft Magnus Marsden in Living Islam. Muslim Religious Experience in Pakistan’s North-West Frontier.

De regionale context


Kasjmir


De absoluut belangrijkste oorzaak van de instabiliteit van Zuid-Azië sinds 1947 is Kasjmir, het prinsdom dat bij de onafhankelijkheid zowel door Pakistan als India opgeëist werd. Na twee oorlogen om Kasjmir gingen de Pakistaanse inlichtingendiensten in de jaren negentig over op een soort huurlingenstrategie, waarbij gewapende islamisten gingen meevechten in de opstand tegen Delhi. Zolang er geen oplossing komt voor Kasjmir, is er ook geen echte vrede tussen Pakistan en India mogelijk.

Afghanistan


De Pakistaanse steun aan Pathaanse krijgsheren, met name Gulbuddin Hekmatyar en Jalaluddin Haqqani, en later aan de taliban van mollah Omar, was ingegeven door angst voor een Afghaanse buur met goede banden met India. Islamabad wilde een bondgenootschap met Kaboel om zo “strategische diepte” te creëren bij een eventuele nieuwe oorlog met India. Die overweging heeft er ook na 2001 toe geleid dat Pakistan de gevluchte taliban niet definitief uitgeschakeld heeft. De Noordelijke Alliantie die in december 2001 aan de macht kwam in Kaboel is namelijk altijd gesteund door India, Iran, Oezbekistan en Rusland.

India in Afghanistan


Sinds de val van het talibanregime in Afghanistan heropende India niet alleen een ambassade in Kaboel, maar ook consulaten in Herat, Kandahar, Mazar-e-Sharif en Jalalabad. In Pakistan wordt vaak gesproken over dertien nieuwe Indiase consulaten in Afghanistan en zelfs over ‘107 inlichtingencentra’ en over honderden medewerkers, die bezig zouden zijn met het steunen van Baloetsji-nationalisten en “slechte” taliban in Pakistan. Richard Holbrooke, de Amerikaanse speciale gezant voor de regio, lachte de samenzweringstheorie eind april weg.

Iran


Op 28 mei vielen er 25 doden bij een aanslag op een sjiitische moskee in Zahedan, de hoofdstad van de Iraanse provincie Sistan-Baloetsjistan. Iran reageerde door de grens met Pakistan te sluiten en drie verdachten meteen op te hangen. Vier dagen later kwamen vijf mensen om bij een aanslag op een organisatie die verbonden is met de Iraanse Revolutionaire Wacht. Hoofdverdachte bij deze gewelddaden in de aanloop naar de Iraanse verkiezingen is Jundullah, een soennitische verzetsbeweging die naar verluidt opereert vanuit kampen op Pakistaans grondgebied.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.