"Pakistan moet op eigen benen staan"

De deelstaatpremier van Punjab, Shahbaz Sharif, heeft al aangekondigd dat zijn regering geen Amerikaanse hulp meer zal aanvaarden en ook een einde zal maken aan zes samenwerkingsakkoorden met de VS op het vlak van gezondheidszorg, onderwijs en afvalbeheer. Sharif heeft beloofd dat hij “de bedelnap zal breken” die Pakistans zelfbeschikking ondermijnt.

Punjab is de grootste deelstaat van Pakistan; er leven 108 miljoen mensen. Veel Pakistanen geloven dat Sharif alleen indruk wil maken, maar hij vertolkt wel een mening die te horen is bij steeds meer academici, economen, politici en gewone mensen.

Hulp voor het leger

Samen met Israël en Egypte is Pakistan één van de grootste bestemmelingen van militaire en ontwikkelingshulp uit de VS. De voorbije tien jaar kreeg Pakistan van de Amerikanen 20,7 miljard dollar (14,8 miljard euro). Twee derde daarvan ging naar het Pakistaanse leger.

“We moeten een diepe duik wagen en ten minste proberen zelfvoorzienend te worden”, zegt Farah Moazzam, een auteur en moslimgeleerde. “Wat hebben we te verliezen? Onderhandelen over hulp leidt tot politieke slavernij en kolonisatie. We zijn al te lang gehersenspoeld met de boodschap dat we niet zullen overleven als de hulp stopt. Maar we overleven!”

Ook Munaf Lakda, financieel analist in een multinational, vindt dat het tijd is dat Pakistan op eigen benen gaat staan. “We kunnen overleven als we solidair zijn”, zegt hij. Maar Lakda ziet wel een probleem. “Onze leiders zullen hun broekriem moeten aanhalen, en dat zijn ze niet van plan – zij hebben een heel andere agenda.”

Schuldenspiraal

Volgens Rasul Baksh Rais, een econoom uit Lahore, weerhoudt de Pakistaanse afhankelijkheid van buitenlandse hulp het land ervan prioriteiten af te bakenen op het vlak van ontwikkeling en defensie. De enige manier die hij ziet om Pakistan minder afhankelijk te maken, is de belastingen verhogen. Dat zou het land in staat stellen de schuldenspiraal te doorbreken waarin het nu gevangen zit. Bijna 55 procent van het budget van de regering gaat naar de bediening van ‘s lands buitenlandse schulden, zegt Rais. De regering blijft volgens hem maar lenen “omdat de groepen die de macht hebben, daar voordeel uit halen.”

Veel Pakistanen vinden dat ze bedrogen zijn door de Amerikanen en de internationale gemeenschap. De buitenlandse hulp weegt niet op tegen de bijna 30.000 mensen in het land die een gewelddadige dood gestorven zijn sinds het begin van de oorlog tegen het terrorisme op 11 september 2001, luidt de redenering. “Onze mensen weten niet eens hoe goedkoop hun levens zijn verkocht aan buitenlanders – aan Amerikanen maar vooral aan Saoedi’s”, zegt Haris Gazdar, een politiek en economisch analist. “De meeste van onze mensen zijn niet door Amerikanen vermoord, maar door Al Qaeda en hun bondgenoten”, legt Gazdar uit. “De Saoedi’s zijn de grootste financiers van terrorisme in ons land, en toch zien de mensen hen als weldoeners.”

Vooral sinds de Amerikaanse raid op de schuilplaats van Bin Laden in Abbottabad plaatsen steeds meer Pakistanen ook vraagtekens bij de rol van het Pakistaanse leger. Ondanks de miljardeninvesteringen in defensie blijft het land in de greep van terroristisch geweld. Volgens Gazdar is de belangrijkste les die Pakistan uit de raid moet trekken, dat het Pakistaanse leger moet ophouden steun te verlenen aan islamistische militanten en buitenlandse politiek moeten overlaten aan de politici die daarvoor een mandaat hebben gekregen.