Palestijnse patiënten slachtoffer van politieke rivaliteit

Kankerpatiënt Ahmed Abu Fuad heeft chemotherapie nodig om in leven te blijven. Muhammad Subeh wacht op een oogtransplantatie. En bij verpleger Alaa Sarhan moeten dringend granaatscherven uit zijn lichaam verwijderd worden. Maar de drie Palestijnen kunnen de Gazastrook niet verlaten.
De oorzaak is de rivaliteit tussen Hamas en Fatah, die respectievelijk Gaza en de Westelijke Jordaanoever controleren. Paspoorten zijn het meest recente wapen in het conflict.
Nadat Hamas de controle over de Gazastrook had overgenomen in juni 2007, verhuisde de paspoortdienst naar Ramallah, op de Westoever. Voordat paspoorten worden uitgereikt onderzoeken de inlichtingendiensten van de Palestijnse Autoriteit de aanvragen. Wie bij Hamas aanleunt, mag zijn paspoort vergeten, zeggen critici.

Wachtlijst

In Gaza zelf zijn geen paspoorten meer. Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken in Gaza zijn er maandelijks tienduizend nieuwe paspoorten nodig en bevat de wachtlijst al 100.000 mensen die dringend reisdocumenten willen.
Enkele jaren geleden kregen de autoriteiten in Ramallah 300.000 blanco paspoorten uit Frankrijk, waar ze gedrukt waren. Volgens Hamas stuurde het ministerie slechts tweeduizend paspoorten door naar Gaza, de laatste duizend midden 2008. Sindsdien weigert de Palestijnse Autoriteit meer paspoorten te sturen. De Palestijnse Onafhankelijke Mensenrechtencommissie, die gelieerd is aan de Palestijnse Autoriteit, ontkent dat en zegt dat duizenden paspoorten naar Gaza gaan.
De autoriteiten in Gaza probeerden het tekort op te vangen door de geldigheidsdatum op oude paspoorten te verlengen. Ramallah reageerde door paspoorten met een andere kleur en papiersoort uit te reiken die vijf in plaats van drie jaar geldig zijn.
Reisagentschappen bieden ondertussen een koerierdienst tussen Gaza en Ramallah aan om paspoorten op te halen maar de hoge prijzen zijn voor de meeste Gazanen onbetaalbaar.

Inleveren

Velen die ondanks de bureaucratie toch aan een paspoort zijn geraakt, moeten het inleveren bij Hamas wanneer ze de grens naar Egypte of Israël oversteken. “De Hamas-autoriteiten hebben tientallen Fatah-activisten niet uit Gaza laten vertrekken door hun paspoort in beslag te nemen”, zegt Mahmoud Abu Rahma van Al Mezan, een mensenrechtenorganisatie uit Gaza. “In enkele gevallen werden de paspoorten terugbezorgd nadat wij tussenbeide waren gekomen, maar de meesten kregen hun paspoort niet terug.”
Andere Fatahleden werden per vergissing voor Hamasleden gehouden door het ministerie van Binnenlandse Zaken. Pas nadat ze contacten vonden bij de Palestijnse Autoriteit die de inlichtingendiensten van hun politieke voorkeur konden overtuigen, werden de paspoorten uitgereikt.

Protest

Al Mezan en andere Palestijnse mensenrechtenorganisaties hebben al geprotesteerd bij de autoriteiten in Gaza en op de Westoever.
“Meestal krijgen we van geen van beide kanten antwoord”, zegt Abu Rahma. “En ze geven geen verklaring waarom ze aan de ene kant paspoorten in beslag nemen en aan de andere kant paspoorten weigeren uit te reiken.” Volgens Abu Rahma is de houding van Hamas en Fatah “duidelijk politiek geïnspireerd”. “Beide Palestijnse facties zeggen dat de veiligheid de belangrijkste reden is om paspoorten te weigeren of in beslag te nemen maar het is duidelijk dat zowel Hamas als Fatah paspoorten gebruiken als een politiek wapen tegen het andere kamp en dat de gewone Palestijnen daar andermaal de prijs voor betalen.”