Parlement debatteert over zachte aanpak mensenrechtenschenders

Het wetsvoorstel werd op 21 augustus voorgelegd aan het Colombiaanse
Congres. Het richt zich op de leden van de rechtse en linkse gewapende
groeperingen die misdaden tegen de menselijkheid begingen, waaronder
massamoorden op burgers. Volgens het wetsvoorstel kunnen
mensenrechtenschenders die zichzelf aangeven bij de autoriteiten
alternatieve straffen krijgen. Het gaat dan om voorwaardelijke
invrijheidstelling, huisarrest, gemeenschapsdienst of het betalen van
schadevergoedingen aan de families van slachtoffers of aan
mensenrechtengroeperingen.

De regering ontwierp de wet om de vredesonderhandelingen met de
paramilitaire koepelorganisatie AUC te vergemakkelijken en om leden van
linkse rebellengroeperingen te overtuigen ook de wapens neer te leggen. Een
plan dat de regering onlangs bekendmaakte, voorziet in een stapsgewijze
ontwapening van de AUC die tegen eind 2005 compleet zou moeten zijn.

Luis Restrepo, de huidige vredesadviseur van de regering die het voorstel
hielp schrijven, vindt dat het is gebaseerd op de principes van waarheid,
rechtvaardigheid en schadeloosstelling. Restrepo, een psychiater, zei dat
het doel van de alternatieve straffen is om de notie van wraak om te
buigen. Volgens hem komt het voorstel tegemoet aan de nood van families van
slachtoffers om de waarheid te kennen en wordt recht gedaan, want er is een
vonnis van een rechter, een straf en schadeloosstellingen.

Het voorstel krijgt tegenwind van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten
in Colombia én van aanhangers van de rechtse president Alvaro Uribe, die in
december ook een grondwetswijziging wil doorvoeren die volgens
tegenstanders een inbreuk op de mensenrechten betekent.

Het invoeren van alternatieve straffen is een eufemisme voor de harde
waarheid dat de leden van de strijdende partijen geen dag in de gevangenis
zullen doorbrengen, zegt senator Rafael Pardo van de rechtse Liberale
Partij die Uribe’s verkiezingscampagne openlijk steunde en die onder een
vorige regering de vredesonderhandelingen leidde die tot de legalisering
van de voormalige rebellengroep M-19 leidden. Het betekent dat mensen die
schuldig zijn aan terrorisme, drugstrafiek en genocide niet naar de
gevangenis gaan, terwijl mensen die bijvoorbeeld een overval plegen vijf
tot acht jaar worden opgesloten.

Ook volksvertegenwoordiger Gustavo Petro, lid van de centrumlinkse Nieuwe
Democratische Poolpartij, zegt dat hij niet voor een wet kan stemmen die de
weg vrijmaakt voor straffeloosheid. Petro, die lid was van de voormalige
guerrillabeweging M-19, vindt dat het gerechtelijk onderzoek in elk geval
moet duidelijk maken wie de doodseskaders heeft gesteund. Anders dreigt er
nooit een eind te komen aan die financiering. Petro vindt bovendien dat ook
de honderdduizenden oorlogsvluchtelingen in het land recht hebben op
schadeloosstellingen.

Mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch
houden de paramilitairen verantwoordelijk voor het leeuwendeel van de
mensenrechtenschendingen tijdens de Colombiaanse burgeroorlog. De
Colombiaanse Commissie van Juristen stelt dat paramilitaire groepen sinds
midden 1996 11.728 mensen hebben vermoord. Linkse rebellen zijn
verantwoordelijk voor 3.318 doden, en leden van de staatsveiligheid voor
923 doden.