Pateeke

Denise Engels ontmoet ik in Théâtre National, waar ik ga kijken naar een heel erg hedendaagse hiphopdansvoorstelling, en ik weet meteen dat deze vrouw al mijn aannames over ouder worden in de stad zal uitdagen.

Op haar pull zitten twee enorme badges met de beeltenis van Adrian Monk, een televisiedetective met compulsieve gedragsstoornissen. Ze kwam in een winkel waar allerlei badges werden uitgestald, maar daar was geen Monk te bespeuren. Ze maakte het winkelpersoneel daar op attent en een week later werd ze opgebeld met de boodschap dat haar verse speldjes klaar waren. ‘Heerlijk toch’, zegt Denise, ‘die service, nu wacht ik wel nog op die andere Monk! Thelonious!’

Net geen tachtig maar het zot in de kop nog lang niet versleten. Haar haren in een moderne grijze bob geknipt, de lippen altijd rood gestift. Bij de term serviceflat stel je je veel voor maar niet de studio van Denise. Die heeft meer weg van een stijlvol studentenkot: de muren warm geschilderd, kamerbrede boekenstapels en kunst van alle tijden (maar vooral van nu). Uit de koelkast, behangen met geestige postkaarten, komt vers fruitsap.

We kijken uit op de paradijselijke tuin van het Pachéco Godshuis, een verborgen parel die je van de straatkant nooit zou vermoeden. Sinds de negentiende eeuw vinden ‘zieken en gebrekkigen’ in de Begijnhofwijk hier hun onderkomen. Deze oase van groen en stilte en stadsmussen is nu ook haar tuin.

Grotere kaart weergeven

Toen haar geliefde man enkele jaren geleden overleed, sprong ze op de mogelijkheid om hier haar intrek te nemen, in hartje Brussel-Stad. ‘Stel je voor dat ze mij in Oudergem of in een van de Woluwe’s hadden geparkeerd, waar er nooit iemand op straat is? Molenbeek, Brussel-stad, Sint-Joost, dat zijn mijn gemeentes!’ Stukken stad die dichtbevolkt zijn, maar waar het verenigingsleven navenant intens is. Waar ons ons kent, en zeker Denise. Ze komt overal en het is onmogelijk om niet door haar gecharmeerd te worden. Wekelijks moet er wel iemand zijn die net als ik denkt: ‘Dat is nu echt iets voor…’

En zo doorkruist ze op eindeloze uitnodiging de kanaalzone, laverend tussen kunst en engagement. Vorig jaar nam ze deel aan de Zinnekeparade, maar ze ziet niet meer genoeg om de stoet over de hobbelige Brusselse kasseien nog eens uit te stappen. Ze vindt wel een andere artistieke uitlaatklep. Haar carrière als juf in het Brusselse stadsonderwijs ligt al decennia achter haar maar ze blijft de Freinetbeginselen trouw. ‘Zo’n lidkaart, dat is voor altijd.’

De creatieve zoektocht eindigt nooit en brengt steeds meer en nieuwe gelijkgestemden op haar pad. Ze kijkt niet terug op een vervuld leven, ze leeft het. Of ze nooit bang is? Ja. Soms. Onlangs, toen gauwdieven haar klemzetten op een roltrap. Ze demonstreert hoe ze hen streng in de ogen heeft aangekeken, als de juf die ze ooit was, en ik word zelf een beetje bang. ‘Ik voelde mijn hart bonzen, maar ik dacht: jongens, zo gaan we niet beginnen.’

Pateekes en mousseukes eten, het is iets om naar uit te kijken. Maar het tekent nauwelijks af tegen de overlevingsstrategieën van tedere anarchisten op leeftijd.