Payoke: ‘Dokters missen te vaak tekenen van mensenhandel’

‘Uit ervaring weet ik dat het voor een huisarts helemaal niet vanzelfsprekend is om klachten te herkennen die het gevolg zijn van mensenhandel’, zegt staatssecretaris De Block, die 25 jaar lang zelf huisarts was. De cijfers uit een kleinschalig onderzoek van de Antwerpse universiteit geven haar gelijk. Acht op de tien Antwerpse huisartsen (82 procent) zeggen nog nooit een slachtoffer van mensenhandel onderzocht te hebben. Tegelijkertijd geeft meer dan twee derde (67 procent) toe niet te weten welke klachten juist kenmerkend zijn voor slachtoffers.

Wanneer men er wel in slaagt om signalen - zoals onverklaarbare blauwe plekken of nooit geheelde breuken - op te pikken, weet 88 procent niet waar ze slachtoffers naartoe moeten sturen. Een positief punt is dat het merendeel van de artsen wel graag wil bijleren. Meer dan 80 procent van de ruim 160 ondervraagden is bereid een opleiding rond mensenhandel te volgen indien de UA die zou aanbieden.

Cruciale rol

De cijfers tonen aan dat de medische wereld amper stilstaat bij het probleem van mensenhandel. Maar het zijn net de huisartsen die een enorm verschil kunnen maken, weet Patsy Sörensen, oprichtster van opvangcentrum Payoke. ‘Hoe vlugger een mogelijk slachtoffer erkend wordt, des te sneller hij of zij geholpen kan worden. Artsen kunnen slachtoffers zo helpen te ontsnappen uit de wereld van exploitatie.’

Bovendien kunnen bijdragen van artsen essentieel zijn voor een succesvolle vervolging. Staatssecretaris De Block wijst erop dat goed gestoffeerde documenten erg belangrijk zijn als men de daders wil vatten en straffen. ‘Het juridisch systeem kan alleen maar slagen als men voldoende feiten en bewijzen naar voor brengt.’

Beginnen bij de opleiding

Net daarom wil professor Paul Van Royen, decaan van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, dat toekomstige artsen de vaardigheid ontwikkelen om alarmerende klachten te herkennen. ‘Dit is een heel belangrijk thema dat we in de opleiding van onze studenten moeten verwerken.’ Toch weet hij als huisarts ook dat er altijd een deel zal blijven afhangen van de patiënt zelf. ‘Het is niet altijd zo simpel om iemand uit het circuit te halen. Sommige slachtoffers blijven ondanks alle bewijzen hardnekkig ontkennen. Het is dus zowel een menselijk als een juridisch verhaal. Ook daar moeten we studenten bewust van maken.’

Sensibilisering

Payoke, dat vorige week samen met twee andere gespecialiseerde centra (het Brusselse Pag-Asa en het Luikse Sürya) erkend werd bij wet, zet in op voorlichting en sensibilisering. Zo heeft de organisatie een filmpje laten maken dat negen getuigenissen verzamelt van mensen die door de medische wereld niet herkend werden als slachtoffers. Opvallend zijn de vaak doorzichtige excuses.

Sörensen pleit eveneens voor de afschaffing van het beroepsgeheim wanneer het gaat om mensenhandel. ‘We willen dat het  opgeheven wordt voor zware gevallen, net zoals in maart gebeurde voor slachtoffers van huiselijk geweld.’