Peruaanse indianen opgejaagd door cocateelt

De nieuwe cocaboeren komen uit de Andesregio Ayacucho en koloniseren delen van de junglevlakte (selva) in het zuiden van het land, de vallei rond de rivieren Apurímac en Ene (VRAE). De arme streek werd al onveilig gemaakt door restanten van de guerrillabeweging het Lichtend Pad, en nu komen daar steeds meer drugsbendes bij.
De laatste jaren is de migratie heel sterk, zegt Mario Jerí Kuriyama, bij het ministerie van Binnenlandse Zaken verantwoordelijk voor Vrede en Ontwikkeling in de Centrale Selva. “De kolonisten worden aangetrokken door de winstgevende cocateelt.” Volgens cijfers van de Verenigde Naties komt de helft van alle Peruaanse coca uit de VRAE. De cocaboeren gebruiken er gebieden die door de houtkap ontbost zijn en nadien afgebrand werden.

Asháninka’s

De Asháninka-indianen verzetten zich fel tegen de nieuwkomers. Op een bijeenkomst in juli van de achttien indianengemeenschappen die samen de Central Asháninka del Río Ene (CARE) vormen, ondertekenden de leiders een overeenkomst om hun territoria te beschermen en zich te verzetten tegen elke vorm van kolonisering. Ze brengen de kolonisten in verband met de rebellen van het Lichtend Pad, die tijdens de burgeroorlog (1980-2000) familieleden hebben vermoord, en ook met de drugshandel.
 
Het ministerie van Binnenlandse Zaken, waarvoor Jerí Kuriyama werkt, heeft een plan voor de bestrijding van de illegale cocateelt, maar hier kan het niets doen omdat de VRAE-zone onder controle van het ministerie van Defensie staat. Defensie concentreert er zich op programma’s van alternatieve ontwikkeling en heeft daarom het drugsbestrijdingsprogramma opgeschort. Volgens legerchef José Aste Daffós vormt de situatie in de VRAE de grootste bedreiging van het land en moet men er de bevolking eerst economische alternatieven bieden. In de vallei lijdt de helft van de bevolking aan ondervoeding en heeft 60 procent een maandinkomen van amper 108 euro.

Tussen twee vuren

De CARE-leiders overwegen de getroffen bevolking naar andere nederzettingen over te brengen. Als de regering in deze zone repressief gaat optreden tegen de drugshandel, dreigt de plaatselijke bevolking het grootste slachtoffer te worden, zegt Mario Jerí Kuriyama.
Een van de getroffen gemeenschappen is Shimpenshariato, in de provincie Satipo. Er wonen zestien families, zegt ingenieur Kilderd Rojas, lid van de technische CARE-equipe die in juli 2007 het dorp bereikte, na een dag reizen per kar en boot, om er de territoriale grenzen vast te leggen. Op zijn tocht zag hij grote cocaplantages omringd door cacoaplantages die als façade dienden. Bij de plantages stonden huizen met satelliettelevisie en andere moderne voorzieningen. Terwijl Rojas er met de plaatselijke bevolking vergaderde, omsingelde een vijftigtal kolonisten het lokaal om te zien of hun belangen niet geschaad werden. “Ze zijn minstens de helft van het gebied van deze gemeenschap binnengedrongen, en daarvan is nu 30 procent ingenomen voor de kweek van coca en andere gewassen.”
Mario Jerí Kuriyama was in september in Catungo Kempiri, op de linkeroever van de Ene, en zag er een nederzetting met de naam Nueva Fortaleza (Nieuwe Kracht), met een illegale cocaplantage van zo’n 100 hectare.  “Leger of politie vind je daar niet. De overheid geraakt er nauwelijks, maar als dat wel gebeurt zal het moeilijk zijn een onderscheid te maken tussen wie wel en niet van de illegale economie profiteert.”