PKK begint met terugtrekking troepen

De Koerdische Arbeiderspartij (PKK) begint vandaag met de terugtrekking van de gewapende troepen uit Turkije. De terugtrekking is onderdeel van de voortgaande gesprekken tussen de Turkse veiligheidsdiensten en de gevangen PKK-leider Abdullah Ocalan.

Het uiteindelijke doel van de onderhandelingen is een definitieve ontwapening van de verboden groepering. De PKK heeft in de afgelopen jaren de eis tot afscheiding laten vallen. Daarvoor in de plaats willen de Koerden autonomie. Het is nu wachten tot de Turkse regering bereid is bepaalde juridische veranderingen door te voeren, inclusief een nieuwe definitie van burgerschap in Turkije, decentralisatie van de macht van de staat en het recht op onderwijs in de Koerdische taal.

De regering van de conservatieve Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) maakte eind vorig jaar bekend dat er gesprekken gevoerd werden. Sindsdien heeft het land grote stappen voorwaarts gezet op weg naar de oplossing van het al bijna dertig jaar durende conflict. Er werden afspraken gemaakt over een wapenstilstand, er kwam briefcontact tussen de PKK-leiding in Noord-Irak en Ocalan en de de gevangen leider deed een oproep tot terugtrekking.

Grondwet

Een nieuwe grondwet die de rechten van de Turkse Koerden verbetert, is een fundamenteel onderdeel van het stappenplan, zeggen waarnemers. De politieke partijen die zitting hebben in de parlementaire commissie die daarover gaat, zijn het echter nog niet eens over belangrijke delen van de concepttekst. Het lot van de commissie is momenteel onduidelijk, omdat de AKP pleit voor opheffing ervan. De commissie boekt volgens de AKP te weinig vooruitgang.

Belangrijke struikelblokken liggen op het gebied van decentralisering en het presidentiële systeem zoals dat wordt voorgesteld door de AKP. Er wordt gespeculeerd over de mogelijkheid dat de AKP een oplossing zoekt voor het Koerdische vraagstuk om steun te verwerven van de pro-Koerdische Partij voor Vrede en Democratie (BDP) en Koerden in het algemeen voor een nieuwe grondwet.

Critici van de voorgestelde grondwetswijziging geloven dat de AKP een presidentieel systeem wil om de eigen politieke macht te versterken. De Koerdische kwestie zou gebruikt worden om een bredere partij-agenda door te drukken.

Abdullah Gul

“Kennelijk kan een nieuwe grondwet niet volledig opnieuw geschreven worden”, zei de Turkse president Abdullah Gul maandag, terwijl hij zijn frustraties liet blijken over de onderhandelingen. “Maar de grondwet amenderen is mogelijk. Dat is al eerder gedaan.” De huidige Turkse grondwet, die werd geschreven tijdens het militaire bewind in 1982, is al talloze keren veranderd.

“We zijn op weg naar een interim-grondwet”, zegt Cengiz Aktar, docent Internationale Betrekkingen en Europese Studies aan de Bahcesehir Universiteit. “Grondwettelijke garanties zijn belangrijk voor de Koerden. Zij verwachten juridische aanpassingen op weg naar een definitieve oplossing. Een interim-grondwet moet in ieder geval de minimumeisen bevatten op de belangrijkste gebieden. Als dat deze zomer nog niet gebeurd is, kunnen de vredesbeloften niet ingelost worden.”

Ondertussen woedt het debat over de onderhandelingen met de Koerden verder op een gepolariseerde manier. De tweede en derde partij in het Turkse parlement zijn om verschillende redenen tegen het proces.

De Partij voor een Nationalistische Beweging (MHP) is fundamenteel tegen de gesprekken en beschuldigt de AKP-regering van “verraad” en “onderhandelen met een terroristische organisatie.” Devlet Bahceli, de MHP-leider noemt de PKK ‘baby-killers’.

De belangrijkste oppositiepartij, de Republikeinse Volkspartij (CHP), die zichzelf beschouwt als sociaaldemocratisch, is tegen de manier waarop het vredesproces verloopt. Het ontbreekt volgens de CHP aan transparantie. Premier Recep Tayyip Erdogan heeft volgens CHP-leider Kemal Kilicdaroglu de onderhandelingen gepolitiseerd om zichzelf de hoogste baan te kunnen toebedelen in het nieuwe presidentiële systeem in Turkije.

Compromis

De CHP, die te maken heeft met een intern conflict tussen de zogenoemde hervormers en de traditionele vleugel, is in de afgelopen maanden verschillende leden kwijtgeraakt door ruzies over de vredesgesprekken. “De rol van de CHP is centraal voor een nieuwe grondwet”, zegt Baskin Oran, hoogleraar Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Ankara. Volgens hem zullen de partijen tot een compromis komen als de concepttekst het eindstadium bereikt.

“De CHP is er niet in geslaagd eenheid in de partij te krijgen”, zegt Oran. “Daardoor steunen mensen de enige andere optie, de AKP. De CHP wordt pas een echte partij als de neonationalisten uit de partij vertrekken.”

De regerende partij en de architecten van de gesprekken, ontkennen dat het gaat om een proces van “geven en nemen” tussen de PKK en Turkije. “We zijn nooit beland op een niveau waar we de belangen van dit land verkwanselen”, zei Erdogan deze week. Dergelijke verklaringen van de APK wekken de indruk dat de PKK heeft besloten zich terug te trekken zonder iets daarvoor terug te krijgen. “Wat staat hier tegenover voor de PKK? Dat is onduidelijk”, zegt Kilicdaroglu.

Propaganda

Volgens analisten hebben de onderhandelingen geleid tot enkele bijkomende positieve ontwikkelingen. De Turkse Antiterrorismewet is geamendeerd en in de Strafwet is de definitie van “terroristische propaganda” vernauwd. Een overtreder moet nu geweld begaan hebben om strafbaar te zijn.

De amendementen hebben geleid tot de vrijlating van enkele Koerden uit Turkse gevangenissen en die trend zal naar verwachting doorzetten. Duizenden Turkse activisten, politici en journalisten zitten in Turkije vast voor zaken die te maken hebben met de Koerdische kwestie.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.