Plannen voor kartel rijstexporterende landen nog in kiemstadium

De ministers van de vijf landen die het Samenwerkingsakkoord voor de
Rijsthandel ondertekenden, spraken zich slechts in algemene bewoordingen
uit over het belang van een stabiele rijstprijs. Voor een keer waren India
en Pakistan het er roerend over eens dat er een einde moet komen aan de
prijsschommelingen en dat informatie-uitwisseling daarvoor van vitaal
belang is.

Er is sprake van een nog op te richten raad voor samenwerking tussen de
vijf landen, maar over hoe het stabiliseringsmechanisme precies moet
functioneren is nog onduidelijk. Volgens delegatieleden is het daar nog wat
te vroeg voor. De Thaise initiatiefnemers moeten eerst duidelijk maken wat
zo’n mechanisme de verschillende landen gaat kosten, zeggen experts.

De kosten voor een stabiliseringsprogramma liggen mogelijk hoger dan het
inkomensvoordeel voor de rijstboeren, legt Concepcion Calpe van de
VN-voedsel- en Landbouworganisatie FAO uit. Als de lidstaten de rijstprijs
willen ondersteunen moeten ze kun productie strikt in de hand houden, onder
toezicht van het samenwerkingsorgaan. Net als bij de OPEC bestaat echter
het gevaar dat landen die niet tot het samenwerkingsverband horen hun
productie gaan verhogen wanneer de rijstprijs stijgt.

Momenteel is India de goedkoopste producent, met prijzen vanaf 137 euro per
ton. Dan volgen Vietnam, Thailand en Pakistan. Thailand is de grootste
exporteur met een jaarlijkse uitvoer van 7,5 miljoen ton per jaar, gevolgd
door India en Vietnam. De vijf landen samen vertegenwoordigen 70 procent
van de rijsthandel en zijn goed voor een gezamenlijke uitvoer van 25
miljoen ton per jaar.

De onderlinge prijsverschillen hebben Thailand al eerder geïnspireerd tot
voorstellen om een soort van rijstkartel op te richten. De landen die het
initiatief nu steunen volgen met belangstelling wat er gebeurt op de
koffiemarkt. Daar zijn de prijzen ineengestort nadat de Verenigde Staten in
1989 uit het internationale koffieakkoord stapten. Daardoor is er nu te
veel koffie op de markt en moeten de boeren hun bonen onder de kostprijs
verkopen.

Rijst is veel complexer als koffie als het op prijspolitiek aankomt, zegt
Alex Renton van Oxfam in Zuidoost-Azië. Wanneer de rijstprijs stijgt kunnen
de consumenten overschakelen op andere graansoorten. Een hogere prijs
betekent daarom niet noodzakelijk meer inkomsten.

De ministers in Bangkok leken niettemin vastberaden het Thaise initiatief
een kans te geven De Thaise handelsminister Adisai noemde het besluit van
de vijf landen om samen iets te doen aan de rijstprijs alvast historisch.