Polen deelt zijn EU-lessen met Oekraïne

Waar Polen de afgelopen twee jaar de economische crisis succesvol weerstond, moest Oekraïne voor de tweede maal bij het Internationaal Muntfonds (IMF) aankloppen voor een miljardenlening. In politiek opzicht ambieert het land een positie tussen Brussel en Moskou –maar de EU bekritiseert Oekraïne vanwege grove mensenrechtenschendingen. Journalisten en mensenrechtenactivisten worden er regelmatig opgepakt of gemolesteerd. In de gezondheidszorg is de situatie dramatisch.

Neem de zorg voor geesteszieken. Sinds Polen lid is van de Europese Unie, kon het land zich razendsnel ontdoen van de sovjetmentaliteit die in Oekraïne nog altijd aanwezig is. Mentaal gehandicapten worden weggestopt in grauwe en vieze gebouwen; het ontbreekt hen aan de meest elementaire basisvoorzieningen. Het management is door en door corrupt.

Onder het motto ‘Laat buren elkaar helpen’ startte een groep Poolse psychiaters en verpleegkundigen een project in een groot psychiatrisch ziekenhuis in West-Oekraïne. Met succes. Waar veel ontwikkelingsprojecten stuklopen op de kloof in mentaliteit, spreken Polen en Oekraïners elkaars taal. ‘We verstaan elkaar en –nog belangrijker– begrijpen elkaars cultuur en geschiedenis’, zegt de Poolse projectleidster Ewa Jot. ‘Tien jaar geleden was de situatie bij ons precies zo. We begrijpen hoe het is om te willen veranderen maar geen idee te hebben waar te beginnen.’

De gezamenlijke organisatie van het EK Voetbal in Polen en Oekraïne biedt kansen –vooral om de banden tussen de twee landen aan te halen. Polen en Europa hebben belang bij een gezondere economie bij de oosterburen. Oekraïne is een land met een enorm potentieel op landbouwgebied en er is een reusachtig arsenaal aan arbeidskrachten aanwezig.

Het EK Voetbal biedt slechts kortstondig werkgelegenheid, vooral omdat het Oekraïense bedrijven ontbreekt aan kennis en middelen. Maar in mentaal opzicht kan gezamenlijk opereren van levensbelang zijn voor Oekraïne, denkt ook Ewa Jot. ‘Vier jaar geleden was de situatie in dit ziekenhuis uitzichtloos. Nu begrijpt het personeel tenminste dat het belangrijk is dat patiënten een bezigheid hebben. Dat een rondje wandelen in de tuin goed is. Verandering gaat tergend langzaam, maar we hebben wel degelijk succes. Omdat wij in Polen hetzelfde veranderingsproces hebben ondergaan.’