Politiek getouwtrek na de Turkse aardbeving

Het dodental is intussen opgelopen tot 596. 1650 mensen zijn gewond en meer dan 2000 gebouwen zijn ingestort. Sinds de aardbeving groeit ook de onrust, die zich uit in gevechten en plunderingen. Heel wat landen boden Turkije hulp aan, maar opvallend genoeg weigerde Turkije die aanvankelijk. Pas na drie dagen stond de regering internationale hulp toe. Waarom ze eerst weigerden? ‘De regering dacht het zelf aan te kunnen’, luidt het officiële antwoord.

De regering beslist

Ook Israël bood hulp aan, ondanks de gespannen verhouding met Turkije sinds Israëlische commando’s vorig jaar negen Turken hadden gedood aan boord van een vloot met hulp aan Palestijnen. De Israëlische hulp is opmerkelijk, maar Israël benadrukt dat het een louter humanitair gebaar is. Ook de Turkse overheid liet weten dat de hulp die Israël aanbiedt, niets zal veranderen aan hun verhoudingen. Aan de aanvankelijke weigering tegenover Israëls hulp zouden evenmin politieke motieven kleven.

Turks premier Recep Tayyip Erdoğan van de AK-partij (Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling) erkende vorige week dat zijn regering enkele fouten had gemaakt op de eerste dag na de aardbeving, maar hij nuanceert het: ‘zoiets is normaal en gebeurt overal.’ Erdoğan bekritiseert wel de media, omdat zij de regering beschuldigden van een te laat ingrijpen. Volgens Erdoğan is de situatie nu onder controle. ‘Er werd tien miljoen Turkse lire gestuurd naar de getroffen regio. Het hele land is nu verenigd door de aardbeving’, klinkt het.

‘We voelen ons één’

Ook columnist Suat Kiniklioğlu van de Turkse krant Zaman staat positief tegenover de huidige situatie. ‘We voelen dat we een zijn, Oost en West, Turk en Koerd. We zijn een volk, allen onderworpen aan de tremoren van het land dat we bewonen’, schrijft hij. Columnist Markar Esayan hanteert hetzelfde discours en meent dat het niet uitmaakt of het nu om soldaten of om PKK-militanten gaat (Koerdische Arbeiderspartij), ‘ze zijn ons volk.’ Dit zijn opmerkelijke uitspraken, maar het is een feit dat de meeste Turken erg meeleven met de mensen in Van. Er zijn slechts enkele extreme reacties op sociale media en op enkele tv-zenders, waar men zich racistisch uitliet over de getroffen Koerden.

Spanningen

Veel mensen zouden geen hulp ontvangen, waardoor het dodental toeneemt omdat mensen sterven door de koude. Sommigen zouden na lang aanschuiven de melding krijgen dat de voorraad op is, terwijl ze voordien anderen zagen met vijf tenten. In veel dorpen rijst er woede over de luttele hulp die ze hebben gekregen. ‘We krijgen brood, maar we hebben nood aan tenten’, klinkt het.

Of deze natuurramp impact zal hebben op de relatie tussen Turkije en de PKK, is dan ook maar de vraag. Sommige slachtoffers beschuldigen de regering van een opzettelijk trage reactie. Volgens hen zouden lokale ambtenaren prioritaire steun krijgen. Ook dorpen met een pro-Koerdische regering zouden geen bezoek hebben gekregen.

Andere bronnen menen dat Koerdische militanten deze verhalen aangedikt hebben om de regering in een slecht daglicht te stellen. Ook de regering wordt bekritiseerd omdat die zou profiteren van de situatie om zieltjes te winnen bij de Koerden. ‘De gemaakte plannen voor de herontwikkeling zullen ongetwijfeld een dimensie hebben die de AKP stemmenwinst zal opleveren. Als het over het Turks-Koerdische conflict gaat, liggen er volop kansen om zich te profileren.’, meent Dirk Vermeiren, freelance correspondent in Istanboel. ‘De PKK zal nu sowieso in winterslaap gaan zoals elk jaar. De situatie in Syrië is voor hen belangrijker dan de aardbeving’, zegt hij.

Ook de verhouding tussen het leger en de PKK is niet veranderd sinds de beving, er vinden bijvoorbeeld opnieuw schermutselingen plaats. Het leger staakte vorige week wel het offensief tegen de Koerdische rebellen in het zuidoosten, al heeft deze staking niets te maken met de aardbeving omdat het einde op voorhand al gepland was.