Politieke impasse in Madagaskar

In maart 2009 kwam de toen 34-jarige Andry Rajoelina aan de macht na een staatsgreep. Er waren al enkele maanden onlusten in Madagaskar omdat president Marc Ravalomanana beschuldigd werd van ambtsmisbruik. De rellen duurden enkele maanden en er vielen in het totaal meer dan honderd doden.
President Ravalomanana vluchtte het land uit en leeft tegenwoordig in ballingschap in Zuid-Afrika. In zijn thuisland hangt hem een gevangenisstraf van vier jaar boven het hoofd, maar de Southern African Development Community (SADC) wil dat deze wordt kwijtgescholden, meldt Voanews.

Ultimatum

Sinds de machtsovername vorig jaar zit Madagaskar nog steeds in een politieke crisis aangezien er nog steeds geen eenheidsregering is gevormd. Het Malagassische leger, dat Rajoelina vorig jaar nog steunde tijdens zijn staatsgreep, stelde hem begin april voor een ultimatum: binnen de maand moest er een oplossing komen voor de politieke instabiliteit van het land. Wat er zou gebeuren indien dat niet het geval is, werd niet vermeld.

Moeizaam overleg

In het weekend van 29 april tot 1 mei onderhandelden voormalige Malagassische presidenten Ravalomanana, Zafy en Ratsiraka met Rajoelina over een oplossing. Hierbij waren Franse en Zuid-Afrikaanse bemiddelaars aanwezig en enkele leden van de SADC. Vorig jaar kwamen zij ook al drie keer samen in Mozambique en Ethiopië, toen werden de gesprekken afgebroken omdat Rajoelina naar Madagaskar terugkeerde.
De gesprekken, die plaatsvonden in Peritrea (Zuid-Afrika), verliepen heel erg moeizaam omdat Rajoelina en Ravalomanana constant met elkaar overhoop lagen. Na drie dagen en drie nachten onderhandelen was er nog steeds geen consensus bereikt en besloten de deelnemers om over twee weken nogmaals samen te komen.
‘Het overleg was productief en er werden heel wat goede voorstellen op tafel gelegd. We komen over twee weken opnieuw samen om openstaande kwesties op te lossen’, aldus SADC-bemiddelaar en voormalig president van Mozambique Joaquim Chissano in Madagascar Tribune. Het grote knelpunt in de onderhandelingen zijn volgens Chissano het zoeken naar een verkiezingsdatum.

Woordbreuk Rajoelina

Rajoelina zei voor het begin van de onderhandelingen dat hij het voorstel van de bemiddelaars zou ondertekenen wanneer zijn rivaal hetzelfde deed, daar lijkt hij nu op terug te komen. Onmiddellijk nadat Rajoelina terug in Madagaskar aankwam, verkondigde hij het falen van de gesprekken en meteen ook een einde aan komende onderhandelingen.
‘Ik heb vaderlandsliefde en menselijkheid getoond, maar het was hun laatste kans, er komt er geen meer. De tijd van onderhandelen is voorbij’, aldus Rajoelina. Op 3 mei is hij van plan de militaire staf te ontmoeten en samen met hen te beslissen over hoe ze het land best naar verkiezingen leiden. Hij beloofde zich binnen de twee dagen tot de bevolking te richten.
Anderzijds meldde Rajoelina dat hij zelf gaat starten met het vormen van een regering. ‘Ik ga de eerste minister ontmoeten en met hem een eenheidsregering vormen. Als de andere politieke partijen deelnemen, des te beter. Als ze dat niet doen is dat jammer voor hen, maar wij zullen wel onze plicht vervullen.’

Ongrondwettelijk presidentschap

De interim-regering die al sinds het begin van de staatsgreep in 2009 regeert, is nooit erkend geweest door de Afrikaanse Unie (AU). Zij voerden in 2009 een reisverbod in en bevroren alle tegoeden van de 108 regeringsambtenaren omdat de nieuwe regering niet wou onderhandelen. Ook de Europese Unie geeft sinds de staatsgreep enkel nog humanitaire hulp aan Madagaskar, een land waar meer dan 70% van de bevolking onder de armoedegrens leeft.
Een ander probleem waar de Afrikaanse Unie over struikelt, is het feit dat Rajoelina nog maar 36 jaar is. In de Malagassische grondwet staat namelijk dat de president minstens veertig jaar oud moet zijn. Het presidentschap van Rajoelina is volgens hen dan ook ongrondwettelijk.