Powell maakt terrein goed in machtsstrijd rond buitenlands beleid (analyse)

Powells grootste overwinning is de unanieme goedkeuring door de
VN-Veiligheidsraad van een Irak-resolutie die geen ruimte laat voor
eenzijdige militaire acties als Irak weigert zich aan nieuwe
wapeninspecties te onderwerpen. De multilaterale overtuigingen van het kamp
van Powell lijken ook in andere dossiers weer de bovenhand te krijgen. De
VS hebben zich ertoe verbonden samen met de buurlanden van Noord-Korea een
antwoord te formuleren op de verklaring uit Pyongyang dat Noord-Korea
kernwapens ontwikkelt. Washington weigert ook toe te geven aan de druk van
haviken in de regering en in het Congres om het Kaderakkoord tussen de VS
en Noord-Amerika uit 1994 op te geven. Op die terughouding dringt naar
verluidt president George W. Bush zelf aan. Ook de Amerikaanse houding
tegenover China is enigszins versoepeld Rumsfeld moest de voorbije week
morrend de militaire gesprekken op hoog niveau hervatten die 18 maanden
lang waren opgeschort.

William Kristol en Robert Kagan, twee neo-conservatieve medestanders van
vice-minister van Defensie Paul Wolfowitz een andere notoire havik in de
regering -stelden vorige week in een opiniestuk in de Weekly Standard
verslagen vast dat het ministerie van Buitenlandse Zaken de controle over
het Amerikaans buitenlands beleid in verregaande mate heeft ontnomen aan de
Amerikaanse president en “in de handen heeft gegeven van mensen die, om het
zacht uit te drukken, er geen belang bij hebben zich achter de doelstelling
van president Bush te scharen om tot een regimewissel in Irak te
komen” bedoeld is de VN-Veiligheidsraad.

De comeback van Powell is opmerkelijk. Na 11 september moest hij de ene
nederlaag na de andere slikken. De VS bliezen het ABM-verdrag met Rusland
op dat de ontwikkeling van anti-raketsystemen verbiedt, staken het
Internationaal Strafgerechtshof waar mogelijk stokken in de wielen, bleven
weigeren het protocol van Kyoto over de reductie van de uitstoot van
broeikasgassen te ratificeren en schaarden zich zo goed als
onvoorwaardelijk achter de extremistische standpunten van de Israëlische
regering in het conflict met de Palestijnen. Eind augustus maakten Rumsfeld
en Cheney publiek brandhout van Powells voornemen om de VN-Veiligheidsraad
in te schakelen om Irak te dwingen nieuwe wapeninspecties toe te laten.

Powell kan rekenen op brede steun binnen de CIA en bij de militaire top van
het Pentagon. De relatie van deze laatste groep met minister van Defensie
Rumsfeld en zijn neoconservatieve medewerkers was nooit erg goed, maar zou
de laatste maanden nog duidelijk verslechterd zijn. Hoge militairen en
experts begonnen opvallend veel informatie te lekken die de haviken in
verlegenheid bracht. Bij het uittekenen van de aanvalsplannen tegen Irak
zou te weinig rekening worden gehouden met de bezorgdheden die daarover in
de legertop bestaan. Anonieme bronnen bij de inlichtingendiensten
weerlegden de stelling dat er banden zouden bestaan tussen het regime van
Saddam Hoessein en al-Qaeda.

Buiten het overheidsapparaat kan Powell terugvallen op een hele reeks
invloedrijke figuren rond de vader van de huidige president de voormalige
veiligheidsadviseur Brent Scowcroft, de oud-ministers van Buitenlandse
Zaken James Baker en Lawrence Eagleburger en Golfoorlogveteraan Norman
Schwarzkopf. Eén voor één spraken die zich de voorbije maanden uit voor
samenwerking met de VN-Veiligheidsraad om Irak tot de orde te roepen. Bush
senior zelf laat zich niet over Irak uit, maar gaf wel de haviken in de
regering een veeg uit de pan die ook Saudi-Arabië willen afschilderen als
een staat die het terrorisme steunt.

Met die hulp lijkt Powell erin geslaagd de invloed van de haviken en
unilateralisten in het Pentagon en in de diensten van vice-president Dick
Cheney terug te dringen. Maar de strijd om de controle over het buitenlands
beleid is nog lang niet gestreden. President Bush gelooft niet dat Saddam
Hoessein de nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad zal uitvoeren, zelfs al
stemt hij er op papier mee in. De Amerikaanse president heeft de
invasieplannen al goedgekeurd en de kans lijkt groot dat de VS het eerste
feit dat kan worden geïnterpreteerd als een schending van de resolutie door
Irak zullen aangrijpen om de vijandelijkheden te openen, mogelijk zonder de
goedkeuring van de Veiligheidsraad af te wachten.