Prinses Mathilde bekroont Burundese moeder van 10.000 oorlogskinderen

Had ik er op voorhand over nagedacht, dan had ik gezegd dat het onmogelijk was, zegt de 47-jarige Marguerite Barankitse. Haar verhaal is dan ook opmerkelijk. Als Tutsi-vrouw adopteerde ze vier Hutu- en drie Tutsi-kinderen. Ze verloor haar baan als lerares omdat ze protesteerde tegen de discriminatie van Hutu-kinderen op school.

Toen in 1993 na de moord op de eerste democratisch verkozen Hutu-president Melchior Ndadaye het etnisch geweld uitbrak dat aan honderdduizenden Hutu’s en Tutsi’s het leven zou kosten, verborg ze de kinderen maar werd zelf gevat door gewapende Tutsi’s. Ze sloegen haar en dwongen haar toe te kijken bij de moord op 72 Hutu’s, maar ze gaf de schuilplaats van de kinderen niet prijs. Ze ontkwam levend omdat ze zelf Tutsi was. Nadien nam ze niet alleen de zorg voor haar zeven adoptiekinderen op zich, maar ook van de weeskinderen van de gedode Hutu-families.

Toen steeds meer kinderen haar steun zochten, stichtte ze de niet-gouvernementele organisatie Maison Shalom, het vredeshuis, dat openstaat voor kinderen van eender welke etnische afkomst: Hutu, Tutsi en Twa. Ze noemt ze mijn Hutsitwa-kinderen. Intussen hielp de ngo meer dan 10.000 kinderen in meer dan 130 huizen. De opgroeiende jongeren runnen kleine ondernemingen zoals een gastenverblijf, een bioscoop of een garage. Ze helpt ook Burundese vluchtelingen die terugkeren uit Tanzania om opnieuw te integreren en hun vermiste familieleden op te sporen. Maggie kreeg voor haar werk talloze onderscheidingen, waaronder de Kindernobelprijs en een eredoctoraat aan de universiteit van Louvain-La-Neuve.

Vandaag (woensdag) overhandigt de VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR haar de jaarlijkse Nansen-vluchtelingenprijs, waaraan een geldsom van 100.000 dollar is verbonden. Prinses Mathide overhandigt de onderscheiding, en ook de Belgische minister van Ontwikkelingssamenwerking Armand De Decker en de Europees Commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking Louis Michel wonen de plechtigheid bij.

Ik heb een bizar karakter, zegt Barankitse. Noem het een roeping, wat u wilt. Ik wil dat mijn kinderen overleven, in mijn land. Ik zal niet erger meemaken dan wat ik al heb gezien. Het is niet makkelijk - adolescenten zijn overal hetzelfde, en bij ons is de revolte nog sterker, want het zijn kinderen wiens jeugd is gestolen en ze vertrouwen volwassenen niet meer. Zelfs ik heb dat wantrouwen in mijn onderbewuste, en dat is heel erg. Maar ik hou van het leven, ik wil niet bitter worden.

Ik vind dat je beter een kaarsje aansteekt dan te vloeken op de duisternis. Ik geloof dat er veel meer liefde is dan haat. Zelfs in Burundi. Ik ben niet alleen. Ik krijg deze prijs, maar er zijn nog zoveel moeders in Burundi, die misschien geen Frans hebben geleerd, gestudeerd, gereisd zoals ik, maar die honderd keer meer doen. Ik minimaliseer het slechte niet, maar zelfs in de grootste criminelen brandt nog een klein lichtje. Zelfs in Dutroux, als ik dat mag zeggen in België.

Wat ze vindt van de huidige politieke situatie in Burundi, waar de gemeenteraadsverkiezingen van 3 juni jongstleden gewonnen werden door de tot politieke partij omgevormde voormalige Hutu-rebellenbeweging CNDD-FDD en de partijen van de huidige overgangsregering een nederlaag leden? Ik heb een optimistisch karakter, lacht ze. Ik weet zeker dat de trein naar democratie vertrokken is in Burundi. En zelfs als dat niet zo is, dan kan ik met mijn 10.000 kinderen een revolutie beginnen. Maar dan één zonder geweld.

Dan wordt ze weer heel ernstig: De Burundese wond is heel diep. Jullie moeten ons helpen, we moeten vermijden dat de verkozenen niet opnieuw worden vermoord zoals in 1993. Dat de CNDD-FDD heeft gewonnen, daarmee heb ik geen probleem. Zelfs als hebben ze veel fout gedaan, zelfs al zijn het criminelen, de bevolking heeft ze gekozen en ze kunnen ons verrassen.

De Burundese kent het Westen, en neemt ook over de verantwoordelijkheid van Europa tegenover Afrika geen blad voor de mond. Europa moet iets doen. Als ik zie hoeveel mensen er in de zee willen verdrinken om Europa binnen te raken - maakt jullie dat niet ongerust? De materiële armoede bij ons maakt dat zovelen hun leven riskeren. De hulp aan Afrika is vaak in verkeerde handen terechtgekomen, maar dat is ook jullie verantwoordelijkheid. Jullie moeten beter opvolgen waar het geld naartoe gaat. Als je een voedster betaalt maar je ziet dat je kind hongerig blijft, dan grijp je toch in? Als je houdt van wie je helpt, neem je verantwoordelijkheid op voor het eindresultaat.