Q&A Noord-Jemen

Sinds 2004 vochten in Noord-Jemen aanhangers van de Hoethi-beweging met de regeringstroepen van president Abdullah Saleh al vijf oorlogsronden uit.

Wie zijn de Hoethi’s?


De Hoethi-rebellen zijn gelinkt aan de beweging van de Gelovige Jeugd, in de jaren negentig opgericht door Hoesein Bard al-Din al-Hoethi. Zijn doel was om het religieuze –zaidische– onderwijs in de provincie Sada te promoten.
De Hoethi’s zijn een van de twee sjiitische zaidi-takken die in Jemen samen veertig tot vijfenveertig procent van de bevolking uitmaken. De overige gelovigen –overwegend moslims– zijn soennieten.
Sinds de eenmaking van Jemen en de democratische verkiezingen in 1990, is het de Partij van de Waarheid (Hizb al-Haq) die de belangen van de zaidi’s vertegenwoordigt binnen de Jemenitische republiek. Oorspronkelijk vormden de zaidi’s een front met de regering tegen de soennitische Islah partij en de salafistenbeweging in Jemen. Maar interne machtsverhoudingen en tribale conflicten leidden tot een breuk. Hoeseins leiderschap werd –nadat hij in verdachte omstandigheden omkwam– in 2004 overgenomen door zijn broer Malik al-Hoethi.

Sympathiseren alle zaidi’s in Jemen met de Hoethi’s?


Zeker niet alle Jemenitische Zaidi’s zijn aanhangers van de Hoethi’s, of volgen hun traditionele zaidi-doctrine. De Jemenitische president Ali Abdullah Saleh, aan de macht sinds 1990, is zelf een zaidi, en was betrokken bij de militaire coup tegen de Jemenitische koning in 1962. Met zijn GPC-partij, die de volle controle heeft, vertegenwoordigt Saleh het model van een militaire dictatuur, ondanks de aanwezigheid van een meerpartijenstelsel. Van 1978 tot 1990 was Saleh leider van Noord-Jemen, dat in 1990 met Zuid-Jemen werd samengevoegd tot de republiek Jemen. Veel zaidi’s behoren ook tot de invloedrijke Hashid-stam, en bekleden –samen met soennitische bewindhebbers– belangrijke politieke en militaire posten in het land. Tot voor 2004 waren er nooit religieuze conflicten tussen soennieten en de sjiitische Hoethi’s.

Wat is de voedingsbodem voor de oorlogen?


Ondanks de vroegere religieuze harmonie hebben stammenconflicten wèl altijd deel uitgemaakt van Jemens geschiedenis. Die  tribale conflicten vertaalden zich gaandeweg steeds uitgesprokener in religieuze termen, en dat ging gepaard met de opkomst van de politieke islam in de Arabische regio. Maar volgens interne –onafhankelijke– waarnemers, gaat het conflict terug op een ordinaire machtstrijd in de noordelijke provincie. De groeiende aanhang van de Hoethi’s was niet naar de zin van de centrale regering die de Hoethi’s oorspronkelijk zelfs steunde. Zo zou de grote moskee in de hoofdstad Sanaa meer dan 200 religieuze zaidische scholen en studiecentra onder de hoede gehad hebben.

Wat verwijt de regering de Hoethi’s?


Terwijl Jemen tijdens de Iraakse inval in Koeweit (1990) nog openlijk de kant van Irak koos, veranderde het kort nadien zijn houding. Na sancties vanuit de Golfstaten en Saoedi-Arabië, en de Verenigde Staten, “bekeerde” de Jemenitische regering zich. Zeker na 9/11 –omwille van diplomatieke druk– koos Jemen de kant van de soennitische Arabische landen en de Verenigde Staten. Omdat Jemen in westerse contraterrorisme-analyses herhaaldelijk als nieuwe thuisbasis van Al Qaeda in Jemen wordt genoemd, is de overheid zich zeer bewust van zijn kwetsbare positie.
Jemen doet er alles aan om de Hoethi’s als anti-westerse terroristen af te schilderen, om ervoor te zorgen dat de buitenlandse geldstroom voor hervormingen niet opdroogt, aldus verschillende bronnen. De Gelovige Jeugd en de daaruit afstammende Hoethi’s adopteerden volgens de Jemenitische overheid anti-westerse politieke standpunten en pleitten diverse keren openlijk voor de jihad tegen de Amerikanen, Israël en de joden. Daarbij zouden ze financieel geruggesteund worden door Iran.

Wanneer startte de oorlog?


In juni 2004 arresteerden de Jemenitische politietroepen meer dan 640 Hoethi-demonstranten voor de Grote Moskee in Sanaa. Een paar dagen later, op 20 juni, werd de gouverneur van Sada door rebellen de toegang ontzegd tot een Hoethi-gedomineerd district in zijn provincie. De arrestaties door de veiligheidsdiensten die daarop volgden deden het conflict in een echte oorlog escaleren.

Wat eisen de Hoethi’s?


Hun eisen aan de Jemenitische regering hebben de Hoethi’s nooit duidelijk geformuleerd, wèl bestaat een rist aan verwijten. De Hoethi’s verwijten de Jemenitische regering dat ze hen een Amerikaans, verwesterd samenlevingsmodel en een salafistische, soennitische doctrine wil opleggen. Ze vragen met aandrang om de leer van de zaidi’s als religieuze identiteit te beschermen tegenover de salafistische –Saoedische– doctrine.
Dat de regering de achtergebleven provincie Sada op gebied van economische ontwikkeling compleet negeert, stuit ook heel wat Hoethi’s tegen de borst. De enige manier waarop de centrale regering zich laat zien, is via doofpotoperaties en militaire represailles tegen al wie klaagt, klinkt het. De afsluiting van de noordelijke provincie deed daar uiteraard geen goed aan. In tegenstellling tot wat de regering beweert, claimen de Hoethi’s geen autonomie, noch de installatie van een sjiitisch imammaat in Jemen.
Bronnen: rapport Invisible Civilians, Human Rights Watch, 2008-06-01 - diverse artikelen www.reliefweb.int, www.irinnews.org, http://yementimes.com - Briefing Paper Chatham House, Fear of Failure (Ginny Hill), november 2008 – The wells run dry, Foreign Policy, febr. 2009

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.