Radicaal rechts dreigt El Salvador in crisis te storten

De uitslag van zondag werd gisteren officieel bevestigd door het Opperste Kiestribunaal. Salvador Sánchez Cerén, de linkse kandidaat van de regerende FMLN, heeft 50,11 procent van de stemmen gekregen, tegen 49,89 voor Román Quijano, de rechtse kandidaat van de Nationale Republikeinse Alliantie (ARENA). Het is een flinterdun verschil van amper 6364 stemmen.

ARENA is niet bereid zich neer te leggen bij de uitslag, nadat het de overwinning al bijna had geroken. Peilingen hadden een daverend verlies voorspeld, omdat Sánchez in de eerste ronde al bijna 49 procent van de stemmen kreeg, maar die bleek zondag amper nieuwe stemmen te hebben getrokken. Nadat 37 procent van de stemmen geteld waren, claimde Quijano al de overwinning en riep hij het leger op om alert te zijn.

Quijano heeft intussen gevraagd de uitslag te annuleren. Wanneer het Opperste Kiestribunaal daar formeel op heeft gereageerd, kan het Sánchez officieel uitroepen tot winnaar.

Boycot

Het kan het begin zijn van een periode van strijd en een boycot van de nieuwe regering. De kritiek van ARENA en de zakenelite op de FMLN-regering van de vertrekkende president Mauricio Funes is de laatste vijf jaar al steeds feller geworden. Het was voor het eerst in twintig jaar dat ARENA niet aan de macht was.

De regering-Funes, met Sánchez als vice-president, voerde economisch een voorzichtig beleid maar legde een sterke nadruk op sociale thema’s. Van de 6,3 miljoen mensen leeft 34,5 officieel in armoede, drie procentpunt minder dan toen de regering aantrad.

De kritiek is vooral fel omdat Sánchez, een 69-jarige leraar, commandant was bij de Volksbevrijdingskrachten, een van de vijf guerilla-organisaties die samen de FMLN vormden tijdens de burgeroorlog van 1980-1992. In de oorlog stierven en verdwenen 75.000 mensen.

Demonstraties

In de nacht na de verkiezingen, toen bleek hoe klein het verschil was, riepen Quijano en de andere leiders van ARENA hun achterban de straat op. Dinsdag liepen honderden activisten naar het kiestribunaal om te protesteren tegen fraude. Buitenlandse waarnemers hebben echter verklaard dat de verkiezingen transparant waren.

De ARENA-afgevaardigden bij het kiestribunaal liepen dinsdag uit protest de zaal uit, omdat het tribunaal alleen de totale uitslagen van de stemkantoren wilde controleren en geen volledige hertelling. Dat is wettelijk gezien echter alleen mogelijk als het aantal betwiste stemmen groter is dan het verschil tussen beide kandidaten, en dat is niet het geval. Woensdag keerden de ARENA-afgevaardigden weer terug, waardoor het tribunaal zijn werk kon afronden.

Quijano, een 66-jarige kaakchirurg en voormalig burgemeester van San Salvador, wil nu de verkiezingen overdoen. Ook dat is wettelijk niet toegestaan in El Salvador, maar het tribunaal moet nog wel officieel reageren. Het kantoor van de Procureur-Generaal, dat toezicht houdt op de verkiezingen, verklaarde woensdag dat slechts één persoon twee keer heeft gestemd. Volgens Quijano, die meteen een demonstratie bij zijn kantoor organiseerde, zijn het er echter 19.000. Als Sánchez wordt uitgeroepen, zei hij, zou hij een parallelle regering oprichten tegenover de regering die door de FMLN was “opgelegd”.

Gespannen

“ARENA heeft een onnodig gespannen situatie gecreëerd”, zegt Juan José Martel, lid van het toezichthoudend verkiezingsorgaan. “We kunnen nu een schoktaktiek verwachten en een boycot van de nieuwe regering, ook al zal dat wel afhangen van de stijl van de FMLN. In elk geval is hun strategie nu een strategie van destabilisatie.”

De media, die voor een groot deel achter Quijano staan, beweren dat er fraude is gepleegd. Het leger heeft verklaard dat het de staatsinstellingen zal respecteren.