‘Rampenjaar dreigt voor Afrika’

De rijke landen trekken te weinig geld uit voor humanitaire hulp aan Afrika, vinden de de Verenigde Naties (VN). In een toespraak tot de Veiligheidsraad schetste Jan Egeland, vice-algemeen secretaris voor Humanitaire Zaken, deze week een somber beeld voor het Afrikaanse continent in 2005. Hij meent dat de huidige conflicten een verwoestende invloed zullen blijven hebben op de burgerbevolking, net zoals dat al vele maanden en soms al vele jaren het geval is. De VN-topfunctionaris noemt de situatie van onveiligheid, de beperkte toegankelijkheid en de groeiende massale humanitaire noden een dodelijke combinatie.

Egeland riep de 22 rijke donorlanden op om wat vrijgeviger te zijn. Vorig jaar lanceerde de VN 15 keer een oproep tot humanitaire hulpverlening, 13 keer was die hulp nodig voor Afrika. Hij vindt het bijzonder zorgwekkend dat Burundi vorig jaar slechts ongeveer aan 44 procent van zijn noodbehoeften kon voldoen met internationale hulp. Voor Ivoorkust was dat 34 procent en voor Liberia ongeveer 48 procent. Egeland vindt dat er te weinig geld wordt uitgetrokken voor noodhulp aan deze landen, die nochtans op de agenda van de Veiligheidsraad staan.

In Noord-Oeganda woedt bijvoorbeeld een van de langst aanslepende open conflicten van het continent. Het Lord’s Resistance Army is er al twintig jaar verwikkeld in een burgeroorlog met de regering in Kampala. Anderhalf miljoen Oegandezen zijn al gevlucht. Deze week vroeg de internationale humanitaire organisatie Oxfam nog aandacht voor Oeganda. De VN-Veiligheidsraad heeft het conflict in Oeganda schandalig verwaarloosd, aldus Emma Naylor van Oxfam-Oeganda. Zij vindt dat de VN al het mogelijke moet doen om te vermijden dat de oorlog opnieuw zal opflakkeren nu de vredesgesprekken zijn gestokt. Het nieuws wordt deze dagen beheerst door de vloedgolf in Azië en door Irak, maar Oeganda mag daar niet het stille slachtoffer van worden.

Egeland wees de Veiligheidsraad ook nog eens op de verschrikkelijke gevolgen van het conflict in de DRC, waar sinds 1998 meer dan 3,8 miljoen doden zijn gevallen – even veel als de tol van meer dan tien tsunami’s. In de DRC sterven naar schatting elke dag 1000 mensen, vooral tengevolge van gemakkelijk te voorkomen en te behandelen ziekten. Zo heb je elke zes maand even veel slachtoffers als bij een vloedgolf, aldus nog Egeland. Alle partijen zijn zwaar bewapend, ook al heeft de Veiligheidsraad in juli vorig jaar een wapenembargo afgekondigd. Het geweld kan er heel goed opnieuw escaleren.

Naast de aanslepende militaire conflicten eist ook de steeds terugkerende droogte een zware tol, vooral in de Hoorn van Afrika. In Eritrea alleen al hebben 2,2 van de 3,8 miljoen inwoners voedselhulp nodig. 53 procent van de moeders is er ondervoed – een van de hoogste cijfers ter wereld. Ook in grote delen van Somalië en Ethiopië hebben opeenvolgende droogtes tot zware verliezen geleid. De voedselvoorziening is er geenszins verzekerd.

In zes landen van zuidelijk Afrika kunnen zes miljoen mensen dit jaar niet voldoen aan hun voedselbehoefte omwille van een ‘drievoudige bedreiging’: voedselonzekerheid, hiv en aids en een zwak bestuur. Egeland wees vooral op de verwoestende impact van hiv en aids. Vorig jaar stierven er in de regio bijna een miljoen mensen aan aids. Zuidelijk Afrika telt nu vier miljoen aids-wezen. Vaak moeten kinderen er alleen een huishouden runnen, zonder hulp van familie of buren, aan hun lot overgelaten en vaak zelf ook besmet met hiv.

Egeland vroeg ten slotte ook aandacht voor de moeilijke situatie in Darfur, waar Soedanese milities worden beschuldigd van genocide. Vorige week vluchtten ongeveer 10.000 Soedanezen weg uit verschillende dorpen in het zuiden van Darfur op zoek naar een veilig onderkomen en wat hulp. In een dorp zijn ongeveer honderd burgers, vooral vrouwen en kinderen, om het leven gebracht. Door de grote onveiligheid, vooral in het zuiden en het westen, is het haast onmogelijk om de honderdduizenden mensen te bereiken die voor hun overleven afhankelijk zijn van onze hulp, aldus nog Egeland.

De Amerikaanse actiegroep Africa Action publiceerde deze week ook een rapport over de slechte vooruitzichten voor Afrika voor 2005. Africa Action heeft scherpe kritiek op de regering van president George Bush, omdat die de problemen van Afrika negeert. De werkelijke belangen van de Bush-administratie in Afrika zijn olie en geostrategische allianties. We zullen eens zien hoeveel de VS dit jaar over heeft voor Afrika: laten we eens kijken naar de acties voor schuldkwijtschelding, tegen hiv en aids en de genocide in Darfur, aldus Salih Booker, directeur van Africa Action. Als het van de VS afhangt, dreigt 2005 alweer een jaar te worden van veel medelevende propaganda maar weinig verandering. (LD/MM)