Rebellen blazen elitescholen op

In Nepal hadden ze zich het begin van het schooljaar deze week anders voorgesteld. De rebellen willen dat alle privé-scholen de deuren sluiten omdat ze alleen uit zijn op winstbejag. De maoïsten zetten hun ideologische agenda kracht bij met een dreigement: wie de schoolpoort niet sluit, riskeert een bom.

Om te tonen dat ze het menen, hebben de rebellen vorige vrijdag drie leegstaande privé-scholen opgeblazen in het westen van het land. Zondag ontplofte een bom in een school in Nepalgunj, een stad in het zuidwesten van het land. De directeur had het ultimatum van de rebellen naast zich neergelegd.

De maoïsten viseren de kinderen van de Nepalese elite. Die volgen doorgaans les in het betalende en Engelstalige privé-onderwijs, terwijl de armere Nepalese kinderen naar een gratis openbaar schooltje gaan. De voertaal van het openbaar onderwijs is het Nepalees en het niveau een stuk lager. Vaak te laag om later door het ingangsexamen voor het hoger onderwijs te raken.

Niet alle privé-scholen zijn duur, zegt lerares Ramila Shrestha, die haar dochter zelf naar een privé-school stuurt. Zelf heb ik op een openbaar schooltje gezeten. Ik wil dat mijn dochter een kans geven op een carrière later. Daarom stuur ik haar naar een privé-school. Anderhalf miljoen kinderen volgen les zoals Ramilas dochter. Nepal telt 8.500 privé-scholen.

In Nepalgunj zit de schrik er goed in na de bomaanslag van zondag. Alle scholen hebben de deuren gesloten. Eén van de schooldirecteuren (hij wil zijn naam niet in de krant) is er het hart van in. Niemand heeft te winnen bij deze toestand. Niemand heeft er belang bij om de scholen in dit conflict te betrekken. Ik kan enkel hopen dat het gezond verstand opnieuw de bovenhand krijgt.

Wie moet ik nu gehoorzamen? vraagt de directeur zich af. De regering verbiedt de scholen te sluiten. Ze zegt dat ze een sluiting beschouwt als een daad van capitulatie en verzet.

De privé-scholen lanceren een noodkreet naar de internationale gemeenschap. De Nepalese Organisatie voor Privé- en Kostscholen (Pabson), die het privé-onderwijs coördineert, heeft brieven verstuurd naar een aantal ambassades in de hoofdstad Kathmandu met de vraag om te bemiddelen tussen de rebellen en de regering.

Pabson wijst de maoïstische studentenvleugel de All Nepal National Free Students Union (Revolutionary) met de vinger. Die organisatie maakte via e-mails en dreigtelefoons de maoïstische eisen bekend. Naast een sluiting van de scholen eisen de rebellen dat de privé-scholen de kinderen van overheidsmandatarissen uitsluiten zodat ze verplicht staatsonderwijs moeten volgen. Ze eisen verder dat de lessen Sanskriet worden stopgezet. Die priestertaal associëren de rebellen met de hoge hindoekasten.

Het VN-kinderfonds vindt het ultimatum een schande. Scholen bombarderen is zinloos en wreed, zegt Suomi Sakai, de vertegenwoordiger van Unicef in Nepal. Onderwijs is al een schaars goed: meer dan een half miljoen kinderen tussen zes en tien jaar gaan niet naar school in dit land. Als je dan willens nillens scholen vernietigt, duw je de kinderen in de onwetendheid. Het koninkrijkje in de Himalaya telt 1,8 miljoen analfabeten in de leeftijdscategorie 15 tot 24. Vooral meisjes kunnen niet lezen of schrijven. De aanval op het onderwijs is een aanval op de toekomst van de volgende generatie Nepalezen, zegt Sakai. Het onderwijs kan er alleen op achteruit gaan zo.

De strijd van de maoïsten tegen de monarchie en voor een communistische republiek is bijna tien jaar oud. Sinds 1996 stierven 11.000 mensen in het conflict. Mensenrechten zijn in het land een hol begrip geworden. Amnesty International beschuldigt de 10.000 man sterke rebellen van ontvoering en marteling. Ook de regering gebruikt grof geweld. De International Crisis Group in Brussel omschrijft het politieke bestel dat onder de Nepalese koning Gyanendra ontstond als een staat zonder partijen die de democratie gedecimeerd heeft en willekeurig mensen doodt.

Gyanendra stuurde op 1 februari de regering de laan uit en kondigde de noodtoestand af. Volgens de mensenrechtengroep Human Rights Watch werden sindsdien 600 mensenrechtenactivisten, journalisten, advocaten, studenten en politieke activisten achter de tralies gezet. (MM/ADR)