Rebellen en politici doen troon Gyanendra wankelen

Dit is maar een begin, zegt Bamdev Gautam, een toppoliticus van de Verenigd Marxistisch-Leninistische Communistische Partij (UML) in Nepal. Hij schat het aantal betogers dat vrijdag op straat kwam op 75.000. Waarnemers van een Nepalese mensenrechtengroep houden het op 30.000. We moeten de koning isoleren, zegt Gautam. Dat zal lang duren, maar we zijn er klaar voor.

Eind november maakten de UML en zes andere Nepalese partijen een overeenkomst van twaalf punten bekend met de maoïstische rebellen die al bijna tien jaar lang de Nepalese monarchie ten val proberen te brengen. De rebellen hadden drie maanden geleden een eenzijdig bestand afgekondigd, dat ze vrijdag nog met een maand verlengden. Koning Gyanendra bleef de voorbije maanden een wapenstilstand afwijzen, al heeft het conflict intussen al 12.000 mensenlevens geëist.

De overeenkomst tussen de rebellen en de politieke partijen van Nepal moet leiden tot verkiezingen voor een grondwetgevende vergadering. Die kan een nieuwe grondwet opstellen die het politieke bestel in Nepal op een nieuwe leest moet schoeien. Daarna moeten er volgens de overeenkomst parlementsverkiezingen volgen. De rol van koning Gyanendra zou daarmee grotendeels uitgespeeld zijn.

Er zijn altijd contacten geweest tussen de politieke partijen in Nepal en de rebellen, al waren plaatselijke politici op het platteland een geliefkoosd doelwit voor de maoïsten. Maar stilaan verschuiven de fronten. De voorbije weken deden zich in verscheidene dorpen incidenten voor tussen ordediensten en bewoners die wilden deelnemen aan protestbijeenkomsten waartoe politici of rebellen hadden opgeroepen.

Kolonel Umesh Bhattarai, een woordvoerder van het Nepalese leger, maakte zich dit weekend in de Himalayan Times sterk dat de Nepalese troepen de maoïsten het vuur aan de schenen zullen blijven leggen. Maar de internationale druk op de Nepalese machthebbers neemt toe om net als de rebellen de wapens te doen zwijgen. De Verenigde Naties herinnerden er vrijdag nog eens aan dat VN-secretaris-generaal Kofi Annan daar heeft op aangedrongen. Zelfs de woordvoerder van de Amerikaanse ambassade in Kathmandu, Robert Hugins, riep de Nepalese regering vrijdag op in te gaan op het vredesaanbod van de rebellen.

Er zijn nog aanwijzingen dat de Nepalese democratiseringsbeweging de wind in de zeilen begint te krijgen. Begin vorige week oordeelde het Nepalese hooggerechtshof dat een verbod op nieuwsuitzendingen via bepaalde radiostations in strijd is met de grondwet. De overheid had die bepaling, een onderdeel van een nieuwe en strenge mediawet, ingeroepen om de apparatuur van twee radiozenders in beslag te nemen. Eén van die zenders is in handen van een mediagroep die kritisch staat tegenover het bewind van koning Gyanendra.

Sommige Nepalese politici blaken van zelfvertrouwen. “We kunnen een half miljoen mensen op straat brengen”, zegt Madhav Kumar Nepal, een andere leider van de UML.

Vanmorgen had ik een gesprek met (rebellenleider) Prachanda. Durft de regering nog iets tegen ons te ondernemen? (PD)