Recht op informatie in India

De Nationale Campagne voor het Recht van het Volk op Informatie publiceerde in juli 2009 een studie waaruit bleek dat er na tweeënhalf jaar ongeveer 400.000 RTI-aanvragen ingediend werden vanaf het platteland en zo’n 1,6 miljoen uit stedelijke gebieden.
Aanvallen op “informatieactivisten” worden echter angstwekkend alledaags in India. De eerste twee maanden van dit jaar werden twee vooraanstaande activisten vermoord en er verschijnen steeds meer verslagen van anderen die bedreigd, gepest en geïntimideerd worden.
Op het platteland wordt de wet vaak gebruikt om gesjoemel met overheidssubsidies voor huisvesting, werkgelegenheid, voedselhulp of andere steun aan de armste Indiërs bloot te leggen. ‘Eerst vraag je een lijst met de begunstigden van zo’n maatregel’, zegt de vooraanstaande informatieactivist Arvind Kejiwal in New Delhi. ‘En als je die lijst doorneemt, merk je dat een aantal van de begunstigden dood zijn en de lijst dus een vervalsing is.’
De meeste informatie die opgevraagd werd, zou eigenlijk zonder meer openbaar moeten zijn. De begroting voor de aanleg van een weg of voor een school, bijvoorbeeld. Of de reden waarom iemand een baan of promotie kreeg. Maar in werkelijkheid houden de meeste ambtenaren dat soort informatie achter.
De toename van het aantal geweldsincidenten kan Kheema Ram, een dalit of onaanraakbare uit Rajasthan, niet tegenhouden. Hij heeft al meer dan 400 RTI-aanvragen ingediend. ‘Ik ben een dalit, ik weet wat het betekent om gediscrimineerd te worden’, zegt de 35-jarige vader van drie kinderen. Nog niet zo lang geleden weigerde de dorpskapper nog zijn haar te knippen, moest hij een apart theekopje gebruiken in het theehuis –en het zelf afwassen– en mocht hij geen water nemen uit het dorpsreservoir. ‘Ik wil de wet gebruiken om die discriminatie te bestrijden’, zegt hij.
Kheema onthulde een corruptiemechanisme met overheidspensioenen, waarmee ambtenaren de pensioenen van overledenen in eigen zak staken. Hij toonde aan dat de manager van een coöperatieve bank aan de haal ging met een deel van het geld. Hij vocht voor gelijk loon voor mannelijke en vrouwelijke dagloners.
Telkens door gebruik te maken van de wet op de openbaarheid van bestuur. Het heeft hem al meer dan twee dozijn aanvallen gekost. ‘Wie een RTI-aanvraag indient, loopt op het scherp van een zwaard’, zegt Ram. ‘Geweld is nooit ver weg. Het kan een bedreiging zijn of een vuistgevecht, maar ze maken wel duidelijk dat ze niet blij zijn met de openheid die je vraagt.’