Rechten inheemse volken blijven VN verdelen

Landen die de verklaring blokkeerden waren de Verenigde Staten, Canada, Nieuw-Zeeland, Australië, Colombia, Rusland, Suriname, Guyana en een paar Afrikaanse landen onder leiding van Namibië. De landen maakten bezwaar tegen delen van de tekst waarin wordt opgeroepen tot erkenning van het recht op zelfbeschikking en controle over natuurlijke hulpbronnen door inheemse bevolkingsgroepen.
Inheemse leiders vechten al langer dan twintig jaar voor erkenning van de rechten van hun volken. Ze weigeren een afgezwakte versie van de verklaring te accepteren. “We zijn ‘andere’ mensen in alle opzichten. We zijn de mensen die gekoloniseerd werden nadat Columbus voet aan wal zette in de Amerika’s en Europese handelaren en heersers de handen ineensloegen om de rest van de wereld te domineren en exploiteren”, zei Les Malezer, voorzitter van de Indigenous Peoples Caucus in de VN gisteren tijdens een persconferentie.
Malezer, een Australische aboriginal, zei namens de inheemse volken wereldwijd dat zij hun “eigen samenlevingen, wetten, talen en een unieke relatie met de natuur hebben.”
In de wetenschappelijke wereld lijken velen ervan overtuigd dat er zonder  samenwerking met inheemse volken geen mogelijkheid is om het verlies aan biodiversiteit te keren. “Natuurbeheer staat centraal in de cultuur en waarden van traditionele samenlevingen”, zei Ahmed Djoghlaf, uitvoerend secretaris van de VN-Conventie inzake Biodiversiteit. “Het verband tussen biodiversiteit en traditionele kennis is overduidelijk.”
Het Biodiversiteitsverdrag, dat is goedgekeurd door 190 landen, erkent niet alleen het belang van traditionele kennis, maar roept ook op tot het ‘respecteren’ en in stand houden van inheemse innovaties. Het verdrag roept eveneens op om inheemsen bevolkingsgroepen een eerlijk deel te geven van de winst die commerciële bedrijven maken door natuurlijke hulpbronnen te exploiteren.
Die hulpbronnen en de voorouderlijke grond van inheemse bevolkingsgroepen staan onder druk door mijnbouw, houtkap, vervuiling, privatisering,  infrastructuurprojecten en het gebruik van genetisch gemanipuleerde zaden.
“Er is enige vooruitgang geboekt als het gaat om de erkenning van onze rechten”, zei Victoria Tauli-Corpuz van het Permanente Forum voor Inheemse Zaken van de VN. “Maar deze erkenning is nog niet vertaald in realiteit.”
Malezer zei dat particuliere en commerciële belangen een hindernis vormen voor erkenning van de rechten van inheemse bevolkingsgroepen. “Het heeft veel te maken met de bestaande economische orde en multinationale belangen”, zei hij.
In het recente verleden zijn er veel gevallen geweest waarin inheemse bevolkingsgroepen regeringen uitdaagden die particuliere bedrijven toestonden hun land en hulpbronnen op onwettige wijze te exploiteren. Zowel de VS als Canada kwamen onder vuur te liggen van mensenrechtenorganen van de VN omdat ze mensenrechten zouden schenden.
Inheemse leiders zeggen er niet aan te twijfelen dat Washington een sleutelrol speelt in het orchestreren van een negatieve campagne.
Ongeveer twee weken geleden publiceerden de VN een ‘non-paper’ met daarin de visies van regeringen die tegen de verklaring zijn. In de zogenoemde non-paper staan suggesties voor amendementen van de originele tekst van de verklaring, met name op het punt van zelfbeschikking en intellectuele eigendomsrechten.
Het document noemt niet de namen van landen die de veranderingen willen doorvoeren, maar inheemse leiders zeggen dat de “formuleringen en standpunten van Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en de VS herkenbaar zijn in de mengelmoes van onterechte zorgen.”
Tijdens de persconferentie beschuldigde Malezer Canada van het overdreven “politiseren van inheemse bevolkingsgroepen.” Het land zou zijn “geloofwaardigheid” zijn verloren onder landen die bezorgd zijn over de bescherming van mensenrechten.
Canada was een van de landen die meehielpen de conceptverklaring op te stellen, maar het Canadese standpunt veranderde na een politieke wisseling van de wacht in Ottawa.