Rechter deelt gevangenisstraffen uit voor protest tegen 'folterkamp'

In november bracht de verontwaardiging over de School of the Americas enkele duizenden demonstranten op de been in Columbus, in de deelstaat Georgia. Een deel van de betogers drong de gebouwen binnen om daar symbolische gebedswaken te houden. Een Amerikaanse rechter sprak deze week straffen uit tegen 27 van hen. Tweeëntwintig demonstranten zullen gevangenisstraffen uitzitten van drie tot zes maanden. De rest kreeg voorwaardelijke gevangenisstraffen en boetes tot 1500 dollar.

De strenge straffen worden op onbegrip en verontwaardiging onthaald door Amerikaanse mensenrechtenorganisaties. In de School of the Americas kregen in de jaren tachtig honderden Latijns-Amerikaanse militairen een opleiding in gevechts- en antiguerrillatechnieken. Tal van afgestudeerden waren betrokken bij ernstige mensenrechtenschendingen in Latijns-Amerika. Het Amerikaanse Congres sloot het omstreden opleidingskamp in 2000, maar in januari 2001 opende de instelling opnieuw onder de naam Center for Inter-American Security Cooperation.

Volgens sommige mensenrechtengroepen is er niets veranderd. Het lessenpakket en de instructeurs zouden dezelfde gebleven zijn. Wat mij betreft, runt de Amerikaanse regering daar een terreurkamp, zegt Josh Raisler Cohn van de organisatie School of the Americas Watch. Mensen worden daar getraind in marteltechnieken. Op 16 november organiseerden ngo’s en kerkelijke organisaties er een betoging. Die dag was de verjaardag van de moord op zes Jezuïten en twee vrouwen in El Salvador - de moorden werden gepleegd, zo is geleken uit rapporten van zowel het Congres als de Verenigde Naties, door ex-studenten van de school.

Niet iedereen is ervan overtuigd dat de martelpraktijken nog steeds aangeleerd worden. In feite zijn de meest aanstootgevende opleidingsonderdelen overzees uitbesteed, zegt Adam Isacson, de directeur van het Centre for International Policy in Washington. Die denktank publiceerde vorig jaar samen met drie andere ngo’s een rapport dat de regering-Bush roskamt omdat ze blijft weigeren om het Congres op de hoogte te stellen van de militaire trainingen die het Amerikaanse leger organiseert. Die rapportage is bij wet verplicht.

Uit het rapport bleek ook dat de militaire hulp aan Latijns-Amerika de laatste vijf jaar verdrievoudigd is. Daarom is de School een belangrijk dossier, zegt
Isacson, zelfs al worden er misschien minder martelpraktijken aangeleerd dan vroeger. De omstreden school krijgt slechts 5 tot 10 procent van het geld krijgt dat het Amerikaanse leger besteedt aan de opleiding van Latijns-Amerikaanse militairen.

Toch blijft de School of the Americas voor Isacson een symbool voor de niet-aflatende militarisering van Latijns-Amerika door de VS. De legers in Latijns-Amerika hebben altijd een ongewoon sterke rol gespeeld. Ze gaven armslag aan een kleine minderheid van de bevolking. De Latijns-Amerikaanse leiders tonen de laatste jaren meer respect voor de democratie en de mensenrechten, en aan de straffeloosheid komt stilaan een einde. Maar Amerika pompt nog steeds erg veel geld in de opleiding van Latijns-Amerikaanse militairen. We leiden mensen op die deel zijn van een instituut dat moordt, martelt en steelt, zegt.

Het leger gaf donderdag niet thuis voor een interview. Bij de heropening beloofde het Amerikaanse leger dat het opleidingskamp de democratische waarden zal bevorderen en het respect voor de mensenrechten. Volgens Isacson biedt de school nu een inderdaad een mensenrechtencursus aan die aandacht heeft voor de internationale wetgeving terzake. Of dat enig effect heeft op het gedrag van de soldaten als die terugkeren is moeilijk te zeggen.

Het is niet de eerste keer dat mensenrechtenactivisten worden veroordeeld voor protest tegen het opleidingskamp. Volgens de School of Americas Watch hebben 175 mensen samen 75 jaar gevangenisstraffen uitgezeten voor geweldloos verzet tegen de school.