Religie en armoede drijven meisjes het huwelijk in

Van Matipedza (niet haar echte naam) wordt verwacht dat ze huisvrouw is en spoedig kinderen op de wereld zet. “Ik kan niet tegen mijn ouders ingaan en mijn man verlaten om naar school te gaan”, zegt ze. “Waar zou ik trouwens naartoe moeten? Bij ouders zou ik niet welkom zijn.”

Matipedza is geen alleenstaand geval. De overheid stelt vast dat duizenden meisjes in Marange, Odzi en Buhera, districten van Manicaland, vroegtijdig de school verlaten. Slechts een derde van de 10.000 meisjes in Marange maakt de school af. “De meisjes die vroegtijdig stopten, werden echtgenotes”, zegt een hoge ambtenaar die anoniem wenst te blijven. “Slechts een klein deel stopt omdat ze het schoolgeld niet kunnen betalen.”

De meeste schoolgaande meisjes in Marange, sommige zelfs niet ouder dan tien, zijn getrouwd met oudere mannen van hun kerk, de Johanne Marange Apostolische Kerk. De sekte staat bekend om zijn geloof in polygamie. De meeste huwelijken zijn gearrangeerd. “De meeste mannen wil met volgzame vrouwen trouwen”, zegt sektelid Gideon Mombeshora. “Hoe jonger de bruid, hoe groter de kans dat de man haar kan domineren.”

Baarmoederhalskanker

Volgens Caroline Nyamayemombe, de Zimbabwaanse genderverantwoordelijke bij de VN-Commissie Bevolking en Ontwikkeling (UNFPA), is ook armoede een belangrijke oorzaak van de vroege huwelijken. UNFPA-gegevens tonen dat 80 procent van de tieners uit arme families komt.

Volgens recent onderzoek van de Zimbabwaanse ngo Women and Law Southern Africa (WLSA) doen zich bij zeer jonge moeders vaker geboortecomplicaties voor. De meisjes lijden ook meer aan baarmoederhalskanker en ze kampen met psychologische problemen omdat ze de sociale druk niet aankunnen om als vrouw te leven in een polygaam huwelijk. Volgens de UNFPA bevestigen studies dat tienerzwangerschappen toenemen in Zimbabwe en dat dit een belangrijke oorzaak van moedersterfte is.

Volgens voormalig senator Sheila Mahere dreigt Zimbabwe door de vroege huwelijken de Millenniumdoelstelling voor een betere toegang tot lager onderwijs niet te halen. “Vroege huwelijken bedreigen de economische ontwikkeling, want intelligente kinderen worden gedwongen de school te verlaten om goedkope arbeidskrachten te worden en kinderen te baren. De meeste meisjes moeten op de boerderij van hun echtgenoot gaan werken.”

Verboden

Volgens de Wet tegen Huiselijk Geweld is het verboden om meisjes onder zestien uit te huwelijken, maar door de medewerking en het stilzwijgen van de sekteleden is het moeilijk dat verbod af te dwingen. De Unie voor de Ontwikkeling van Apostolische Kerken in Zimbabwe-Africa (UDA-CIZA), een coalitie van 160 apostolische sekten in Zimbabwe, zegt dat ze de sekteleiders bewust probeert te maken van de gevaren van vroege huwelijken. Maar meestal is het verzet groot.

“Vooral de politie laat ons in de steek omdat ze de andere kant opkijkt bij deze misdaden”, zegt Edson Tsvakai van de UDA-CIZA. “We geven soms leden aan bij de politie maar ze worden zelden met succes vervolgd, vooral omdat de politie de zaken niet ernstig neemt en omdat sommige sekteleiders stevige banden hebben met de autoriteiten.”

In 2007 redde Girl Child Network in Harare een elfjarig meisje dat was uitgehuwelijkt aan een 44-jarige man. De man werd veroordeeld tot zes maanden cel, maar kort nadien werd zijn straf opgeschort en kwam hij vrij. Het meisje moest naar een opvangtehuis omdat de man haar als zijn vrouw bleef opeisen.