Rijke landen plukken verpleegsters weg uit arme landen

Graciela Samaniego, een verpleegster uit Paraguay, heeft haar koffers gepakt. Volgende maand vertrekt ze naar Italië, waar ze de komende jaren in een rusthuis gaat werken. Ze volgt daarmee het voorbeeld van tientallen landgenotes. Het was geen gemakkelijke beslissing want ze laat twee kleine kinderen achter, die nu door de vader en grootmoeder zullen worden opgevangen.
“Ik vertrek omdat ik een huis wil bouwen. Met wat ik hier verdien, ook al werk ik er jaren voor, is dat gewoon niet mogelijk”, zegt Samaniego. Ook de verpleegsters die straks samen met haar afreizen, dromen van een eigen huis of van een beter leven voor hun kinderen.
In 2005 arriveerden de eerste Italiaanse rekruteringsbedrijven in Paraguay, waaronder Obiettivo Lavoro, het grootste hr-bedrijf van Italië. De eerste groep van 100 Paraguayanen, meestal verpleegsters, vertrok in 2006. Nu werken er al 300 Paraguayaanse verpleegsters in Italië, vooral in het noorden van het land. Aanvankelijk ging het om verpleegsters met een zekere anciënniteit, maar nu ziet Paraguay ook steeds meer pas afgestudeerden naar Italië vertrekken.

Nooitgeziene crisis

De exodus heeft rechtstreekse gevolgen voor de gezondheidszorg in Paraguay. Een kras voorbeeld is het staatsziekenhuis in Luque, in de buurt van Asunción, waar ze bij gebrek aan personeel de afdeling voor intensieve zorg moeten dichthouden.
De massale uittocht van verpleegsters, vroedvrouwen en artsen uit armere landen is een van de zwaarste problemen van de internationale migratie. Volgens het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties gaan geschoolde mannen en vrouwen steeds vaker emigreren als ze hun levenskwaliteit en die van hun familie willen verbeteren. Daardoor belanden de gezondheidsdiensten in de landen van herkomst in een nooit eerder geziene crisis.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt een minimum van 100 verpleegsters per 10.000 inwoners aan. Veel arme landen komen nog niet in de buurt van die minimumnorm. Paraguay zit aan 2 verpleegsters per 10.000 inwoners, in buurlanden, waar ze eveneens met een tekort kampen, is dat 20 per 10.000 inwoners.
Ook op sociaal vlak geeft de exodus problemen. In de meeste gevallen lopen de huwelijken van de vertrokken verpleegsters spaak, zegt María Concepción Chávez, voorzitter van de Paraguayaanse Vereniging voor Verpleegkunde.

Exodus

“Verpleegkunde is een vrouwelijk beroep bij uitstek in ons land en daardoor krijgt het dagelijks met discriminatie te maken”, zegt Chávez. “Een van de redenen van de emigratie is het gebrek aan erkenning van het beroep in dit land, met lonen en voordelen die veel te laag zijn voor wat men eist van de verpleegsters.”
Een licentiate verpleegkunde met 20 jaar ervaring verdient 450 euro per maand in Paraguay. In Italië kunnen ze viermaal zoveel verdienen. In de Paraguayaanse overheidssector betekent een academische titel normaal een hoger loon, maar niet voor verpleegsters. In de privésector liggen de lonen bovendien de helft lager.
Onder druk van de massale emigratie verhoogde de Paraguayaanse overheid ondertussen de lonen voor de sector. “Maar die verhoging is nog onvoldoende”, geeft Blanca Mancuello, directeur van de Directie voor Verpleegkunde van het ministerie van Gezondheid, toe.