Roemenië en Bulgarije na een jaar EU nog steeds buitenbeentjes

“De toetreding van deze landen was vooral een politiek besluit,” zegt Jean Crombois, professor Europese Studies aan de Amerikaanse Universtiteit in Bulgarije, “en daarom staat er veel op het spel voor de EU, vooral als de landen te weinig vooruitgang boeken.”
De Europese Commissie behield zich het recht voor om “veiligheidsclausules” te gebruiken. Daarmee kan de EU subsidies stopzetten of vrijheden beperken wanneer lidstaten zich niet aan de afspraken houden. In dit geval: wanneer de landen zouden stoppen met het doorvoeren van de Europese hervormingen.
Corrupt
Met name de hervorming van het rechtssysteem en de strijd tegen corruptie worden goed in de gaten gehouden, maar dat gaat sinds de toetreding zeer traag. Er is een soort “hervormingsmoeheid”, zegt Crombois. In Bulgarije is nog geen enkele grote naam veroordeeld voor corruptie of banden met de georganiseerde misdaad, terwijl in de hoofdstad Sofia nog regelmatig huurmoorden worden gepleegd.
Roemenië had de toetreding grotendeels te danken aan het voortvarende werk van de minister van Justitie, Monica Macovei, maar die is in april 2007 ontslagen. Door politici, zegt ze zelf, “die zich bedreigd voelen door onderzoeken die tegen hen of hun zakenpartners zijn geopend.”
Op de Corruption Perception Index van dit jaar, gepubliceerd door Transparency International, staan Bulgarije en Roemenië op een teleurstellende 64e en 69e plaats, van de 180.
Armoede
De koopkracht van Roemenen en Bulgaren is de laagste in Europa. Hun inkomen is ongeveer een achtste van het EU-gemiddelde. Werknemers uit de beide landen mogen echter nog amper werken in andere lidstaten: alleen Finland en Zweden hebben hun arbeidsmarkt geopend.
Wat wel is toegenomen sinds de toetreding zijn de buitenlandse investeringen. Die blijven echter vooral geconcentreerd in de hoofdsteden. De economische groei bedraagt 5 procent in Bulgarije en 6 procent in Roemenië, maar daar is buiten de stedelijke centra weinig van te zien. De EU heeft wel fondsen voor die regio’s, maar door de inefficiëntie van de diensten worden die subsidies opvallend weinig gebruikt. Roemenië liep daardoor zelfs bijna 400 miljoen aan landbouwsubsidies mis.
Het afschaffen van de handelsbelemmeringen heeft ook nog niet gebracht wat men had gehoopt. De handelstekorten van beide landen zijn opgelopen door de achterstand die ze hebben op de medelidstaten waarmee ze nu moeten concurreren. “De open markt is goed voor de leden van de club, maar niet voor de nieuwelingen” schreef econoom Ilie Serbanescu in het Roemeens weekblad ‘22’.
Roemenen en Bulgaren zelf zijn in meerderheid nog optimistisch over het Europese avontuur. Volgens een rapport van Eurobarometer van vorige week is 52 procent van de Bulgaren en 71 procent van de Roemenen voorstander van EU-lidmaatschap.