Roep om striktere controle op Mexicaanse verkiezingen

De zeven leden van de hoogste verkiezingsrechtbank (Trife) hebben vrijdag de stembusgang van 1 juli unaniem geldig verklaard. Daardoor wordt de 46-jarige advocaat Enrique Peña, van de oppositiealliantie Compromiso por México (van PRI en Groen), op 1 december de nieuwe president.

Over het verzoek om de verkiezingen ongeldig te verklaren heeft de Trife niet ten gronde gedebatteerd. Dat verzoek was ingediend door de linkse Movimiento Progresista, een coalitie van PRD, PT en Movimiento Ciudadano. Die vond dat de verkiezingen de grondwet hadden geschonden omdat ze “niet vrij en niet correct zijn geweest.”

Te weinig tijd

Maar de magistraten konden de twijfels over het kopen van stemmen door de PRI en de overschrijding van de grenzen voor verkiezingsuitgaven door Peña niet wegnemen.
“De uitspraak van de Trife stelt zeer duidelijk dat er te weinig tijd was om meer bewijzen en informatie te verzamelen”, zegt Jesús Cantús. Cantús is voormalig raadslid van het Federaal Electoraal Instituut (IFE), dat de verkiezingen organiseert in Mexico (nu staat Cantús aan het hoofd van de masteropleiding politieke analyse en informatiemedia van het Instituut voor Hogere Studies van Monterrey).

“Die termijnen moeten herzien worden”, zegt Cantús. “De termijn om klacht in te dienen moet worden uitgebreid, de termijn om de uitgaven in te dienen moet verkort worden. Op die manier kun je tot de validatie van de verkiezingen komen.”

Vijf maanden tot eedaflegging

Tussen verkiezingen en eedaflegging liggen vijf maanden, veel langer dan in andere landen.
De politieke partijen moeten hun verkiezingsuitgaven in oktober aangeven. Het IFE moet die onderzocht hebben tegen januari, wanneer de nieuwe president al aan de slag is.

Ook de huidige controlediensten moeten hervormd worden, zeggen experts. De speciale aanklager voor electorale misdrijven werkt niet efficiënt, zegt journalist en schrijver Eduardo Huchim, voormalig raadslid van het Electoraal Instituut van het Federaal District.

Tijdens de verkiezingscampagne, van maart tot juni, is de speciale aanklager meer dan drieduizend strafrechtelijke onderzoeken gestart. Daarvan zijn er nu 1100 naar de Mexicaanse rechtbanken doorverwezen.

Betogen

Andrés López Obrador, de linkse presidentskandidaat die op de tweede plaats eindigde, aanvaardt de beslissing van de Trife niet en roept op om zondag (9 september) te betogen.
Ook andere sociale actoren zijn ontevreden. “Er is een grondige vernieuwing van het politieke en democratische systeem nodig en een nieuwe manier om naar democratie te kijken”, zegt Mariana Fabela van studentenbeweging #YoSoy132, die in mei aan de universiteiten ontstond. “We moeten de partijleiders en economische leiders die de politiek hebben willen kapen, afremmen en de politiek terug aan de straat geven. De politiek is niet van hen.”
#YoSoy132 verwerpt de beslissing van de Trife omdat de rechtbank zich niet gebogen heeft over de klachten van de studentenbeweging over het kopen van stemmen, over afwijkende propaganda en over het verbranden van stembiljetten.