Roma ontvluchten Tsjechië massaal

In 2008 vroegen minstens 853 etnische Roma een vluchtelingenvisum aan in Canada, en 84 hebben er ook een gekregen. Maar alleen al in de eerste twee maanden van 2009 dienden nog eens 570 Roma een asielaanvraag in. Het is al de tweede keer dat er een golf van Tsjechische Roma probeert te vluchten naar Canada, na een eerste in de laten jaren negentig.

Verschillende Roma-organisaties roepen hun leden op om Tsjechië te verlaten als ze zich er niet langer veilig voelen. Momenteel leven ongeveer driehonderdduizend Roma in het land, op een bevolking van tien miljoen.

Aanval

De oproep om te emigreren klonk steeds luider nadat het huis van een Roma-familie aangevallen werd met Molotov-cocktails in het Noordoosten van het land. Bij de aanval raakten drie mensen gewond, waaronder een twee jaar oude kleuter die voor 80 procent verbrand geraakte en in kritieke toestand is.  

Als reactie op de aanval riepen Roma-leiders op om patrouilles te organiseren om zichzelf te beschermen tegen de “terroristische aanvallen door Tsjechen”, waardoor een spiraal van geweld dreigt te ontstaan.

De aanvallen werden scherp veroordeeld door eerste minister Mirek Topolanek en president Vaclav Klaus, maar de politieke leiders worden ervan beschuldigd dat ze het conflict veel te lang hebben laten sudderen. “Het probleem zit erg diep: de meerderheid van de bevolking is ontevreden met de levensomstandigheden, met de crisis en de groeiende werkloosheid”, zegt Ivan Vesely van Dzeno, een ngo die werkt met de Roma. “Die frustraties vinden een doelwit in de Roma”.

Racisme

Naar schatting twee derden van de Tsjechen zien samenleven met de Roma als een probleem, zo blijkt uit enquêtes, en nergens is dat duidelijker dan in de Janov-wijk in de stad Litvinov in het noorden van Tsjechië. Leden van de extreem-rechtse Arbeiderspartij hebben er al verschillende marsen gehouden om te protesteren tegen de aanwezigheid van de Roma. Janov wordt gezien als een symbool voor de mislukte integratiepogingen van de Tsjechische overheid. De lokale overheid bood er goedkope flats aan voor arme gezinnen, maar dat leverde spanningen op met de bestaande bewoners van de wijk. Die kan ook nergens meer naartoe omdat de waarde van hun woning is ingestort.

Extreem-rechts vond in Janov een buitenkans en wierp zich op als beschermers van de niet-Roma inwoners. De Tsjechische overheid, die erg bezorgd is over het groeiende succes van extreem-rechts, heeft geprobeerd om de Arbeiderspartij te doen verbieden, maar zonder resultaat.

“We organiseren op 3 mei in tien Tsjechische steden protestmarsen om te tonen aan de bevolking dat we samen moeten vechten tegen neonazisme en fascisme in Tsjechië”, zegt Vesely. De Roma klagen over discriminatie op het werk, slechte toegang tot onderwijs, huisvesting en dienstverlening. Ze kunnen weinig doen in het enige land van de EU dat niet over een antidiscriminatiewetgeving beschikt.