Rusland lonkt naar Aziatische oliemarkt

Met één oog op de Golf gericht, heeft de Russische regering de laatste
maanden twee pijplijnprojecten gemodelleerd die de olie- en gasvelden in
Siberië en het Verre Oosten kunnen ontsluiten. Moskou mikt daarbij op
Japan, de grootste importeur van olie na de Verenigde Staten, en op China,
de op twee na grootste olieconsument.

Het is te vroeg om de gevolgen van de oorlog (in Irak) in te schatten en
om te bepalen hoe de veranderingen in de Irakese olie-import het
pijpleidingproject kunnen beïnvloeden, zegt Dmitry Panteleyev, de baas van
het staatsoliebedrijf Rosneft. Victor Kalyuzhny, vice-minister van
Buitenlandse Zaken, wond er gisteren (maandag) minder doekjes: de oorlog
stuwt de vraag om olie - ook Russische omhoog.

In Moskou lagen tot dusver twee concurrerende plannen op tafel. Het eerste
plan voorziet een 2.500 kilometer lange uitbreiding van het bestaande
netwerk van Irkutsk naar Daqin, het Chinese olieproductiecentrum op 300
kilometer van de Russische zuidgrens. Die noord-zuidlijn, die 2,5 miljard
dollar zou kosten, geniet de steun van het Russische oliebedrijf Yukos en
van Peking. Het andere plan voorziet de aanleg van een 3.800 kilometer
lange oostelijke pijpleiding in de richting van Nakhodka aan de Zee van
Japan en kost meer dan dubbel zoveel.

Tot het begin van de oorlog leek het kortere en goedkopere traject naar
China het te zullen gaan halen. Maar nu wil de Russische Energieminister
beide plannen combineren tot één project: met een hoofdlijn naar China en
een aftakking naar Japan kunnen beide markten bediend worden. Moskou lobbyt
nu zowel in Peking als Tokio voor een geopolitiek compromis in die zin.

De pijpleiding zou een enorme opkikker betekenen voor de exportcapaciteit
van de Russische oliebedrijven. Rusland zou zich positioneren als het
tankstation van Azië en de Stille Zuidzee. Zowel Tokio als Peking zouden
hun aansluiting op de Russische olienet willen financieren, zegt de
Russische regering. Voor de Aziatische landen kadert de Russische optie in
een diversificatiestrategie, waarvan het belang wordt onderstreept door de
Golfoorlog.

Yukos denkt dat de pijpleiding naar China tegen 2005 al klaar kan zijn om
600.000 vaten ruwe olie per dag naar Daqing in noordoost China te sturen.
Yukos-baas Mikhail Khodorkovsky becijfert dat het de Russische schatkist
alleen al 3 miljard dollar per jaar kan opleveren. De staatsoliebedrijven
Rosneft en Transneft zijn minder enthousiast. Rosneft denkt dat China de
relatief dure Russische olie niet zal kopen. Transneft vindt een
pijpleiding naar de Stille Zuidzee veiliger en flexibeler, maar heeft al
gezegd dat het zich zal schikken naar de uiteindelijke beslissing van de
regering.